Η Αγάπη.

Υπάρχει μία έκφραση, πιστώνεται στον Αυγουστίνο, «Αγάπα τον Θεόν και κάνε ότι θέλεις»--συμφωνείτε με αυτό;

Ο δεσπότης το είπε επίσης, ναί.

Συμφωνείτε;

Συμφωνώ.

Γνωρίσατε ανθρώπους που ζούν έτσι; Πιθανώς για τον δεσπότη η απάντηση είναι αναμενόμενη, αλλά γενικώς έχετε συναντήσει ανθρώπους που να μένουν έτσι;

Όχι. Ίσως άν βλέπεις τους αγίους, αλλά δεν τους έχω συναντήσει, διάβασα...

Και ο δεσπότης, κάπως βιαζόμουν, ίσως, ο δεσπότης ζούσε έτσι;

Αυτός ζούσε έτσι. Είναι θαυμάσιο, αλλά αυτός είδε ότι χρειάζεται κάτι, και πάντα είπε: δεν άφες να σε περιμένουν:κάποιος άλλος η κάτι, η αργότερα». Έχει ένα ενδιαφέρον και αστείο παράδειγμα: ήταν στο τραίνο για τη Σκωτία, και ένας άνθρωπος κάθισε πρωστά του, ένας Άγγλος, και κράτησε την εφημερίδα σου έτσι, κρύφτηκε πίσω από την εφημερίδα. Και αισθάνθηκε την απελπισία του, και του έλεγε: τί είναι; Και μετά ο άνθρωπος του άνοίχτηκε και είπε ότι ήταν έτοιμος να αυτοκτονήσει τώρα. Και άρχισαν να μιλήσουν και λοιπά. Αυτός λοιπόν αισθάνθηκε ότι πρέπει να κάνει έτσι, κάπως το νίωσε και έδρασε, σ’ αυτή τη έννοια, ναί, αλλά δεν συναντήθηκα άλλους... (γελάνε). Εμείς λέμε «ίσως αργότερα, όχι τώρα και κάποιος άλλος»--δυστυχώς, δεν είναι;

Νομίζω ότι δυστυχώς. Υπάρχει ακόμη μία φράση σας, βλέπετε, ακολουθώ κυρίως τους λόγους σας...

Είναι τρομερό, έχω μιλήσει τόσο πολύ.

Είπατε ότι πρέπει να μηλήσουμε για την αγάπη μας κάθε ημέρα, και εδώ είναι το νόημα της ζωής. Είναι κατανοητό, ήταν στο πλαίσιο, ακριβώς μετά από ότι είπατε να ζητείτε συγγνώμι και εδώ να μιλήσετε για την αγάπη. Πώς συνδέεται με το να μήν μιλάς για τον Θεό, αλλά να ζείς μαζί Του;

Ποτέ δεν μιλάω για την αγάπη, δεν ξέρω από που είναι...

Ίσως είναι κάτι από το δημοσιογράφο, δεν είναι πολύ σωστό.

Παρ’ όλο που δεν είναι έτσι. Δεν μιλάω για την αγάπη, νομίζω ότι πρέπει να δείχνεις την αγάπη, πρέπει να είμαστε μέσα μαζί τον Χριστό, είναι η δική Του αγάπη, δεν είναι η δική μου. Τελικώς, είναι ο σκόπος να αποκτήσουμε την αγάπη, να αγαπήσουμε όλους, αλλά ο σκόπος για μένα είναι να ανοίξουμαι έτσι για να αγαπήσει μέσα μου. Δεν μπορούμε να αγαπήσουμε κάθε ένα άνθρωπο, δεν αρκεί για αυτό, αλλά δεν μιλάω για την αγάπη ίσως αυτό είναι ένα λάθος απόσπασμα, ίσως δεν το έχω πεί σωστά, δεν ξέρω, αλλά νομίζω ότι μπορείς μόνο να είσαι με τον άνθρωπο η να δείξεις τί είσαι, τουλάχιστον ότι είναι σημαντικός για σένα, ότι είσαι μαζί του τώρα και δεν χρειάζεται τίποτε άλλο, τώρα είμαι μαζί σου, τουλάχιστον να προσπαθείς και να σου πείς μέσα: «Κύριε, έλα εδώ, βοήθα, είναι τέκνον Σου, χύσε την αγάπη Σου σ’αυτόν». Άν είναι δύσκολο μαζί του, όταν δεν θέλεις, λές κατ’ ευθίαν: «Κύριε, δεν είμαι πολύ ευχαριστημένη μ’ αυτόν τον άνθρωπο, αλλά αγάπα τον, και εγώ θα είμαι εδώ». Αυτό είναι επίσης σημαντικό, να το πείς κατ’ ευθίαν, ότι είναι αηδιαστικό για μένα, άν είναι έτσι, αλλά θα το κάνω, και Εσύ να είσαι μαζί μας.

Είχατε τέτοιες περιπτώσεις;

Σπάνια αλλά συμβαίνει, ότι... το θυμάμαι πρόσφατα ήταν μία γυναίκα, ήταν πολύ δύσκολο μ’αυτήν, και πάλεψα πολύ μ’αυτήν μέσα μου, και ύστερα μπορούσα να δώ περισσότερα ότι πράγματι είναι έξω, μηλήσαμε για αυτό—έξω από το φώς με την συμπεριφορά της, όχι με την συμπεριφορά... συνήθως είναι δύσκολα να δεχθείς όχι την συμπεριφορά, αλλά αυτό που βγεί από τον άνθρωπο, τις ενέργειες του, δεν ξέρω πως να το πώ με άλλους λόγους, ότι όταν καθόμαστε η στεκόμαστε σε διάσταση ενάμισα μέτρα τώρα στο μετρό, αισθάνουμε, ποιός άνθρωπος είναι πίσω μας—άν είναι θυμούμενος, αισθάνουμε την ουσία του. Αυτό είναι πιο δύσκολα να δεχθείς. Αλλά συμβαίνει ότι είναι δύσκολο και τότε αγωνίζομαι και προσπαθώ.

Δεν έχω ακόμα κάποια ειδική ερώτηση, έχω μία προαιρετική. Είπατε: «Δεν πρέπει ένας άνθρωπος να πεθάνει μόνος του, η ακοή του ανθρώπου σώζεται μέχρι τό τέλος, το τελειταίο που σώζεται είναι η αίσθηση αφής, γιαυτό συχνά κρατώ το χέρι του άνθρωπου. Βεβαίως θεωρώ άν έχει πόνο η δύσπνοια, άν πρέπει να βρέξω το στόμα του, όλα αυτά είναι σημαντικά. Προσεύχομαι σιωπηλά, να είναι ο Χροστός δίπλα στον άνθρωπο». Αυτό είναι καταπληκτικό, δεν ήταν εύκολο ούτε να το διαβάσω, βεβαίως χωρίς αγάπη για τον άνθρωπο δεν μπορείς να το κάνεις.

Δεν θα είπα ότι έχω αγάπη, ίσως έχω συμπονία. Όταν ένας άνθρωπος πράγματι υποφέρει, δεν μπορείς να φίγεις, εγώ δεν μπορώ να φίγω, γιατί βλέπω ότι συνήθως φοβάται. Έτσι ήταν χθές η προχθές στο άσυλο: ένας ηλικιομένος άνθρωπος, πεθάνει για πολύν καιρό, ίσως δεν έχει ζήσει ως πρέπει, δεν ξέρω, δεν μπορώ να τον κρίνω, αλλά φεύγει πολύν καιρό. Και θαυμάζεται να βλέπει ότι κάποιος έρχεται και κάθεται μαζί του, έχει και συγγενείς, αλλά δεν έρχονται, μόνο σπάνια. Και δεν λέω ότι έχω αγάπη μέσα μου, αλλά έχω συμπονία, ναί, την έχω, αλλά δεν είναι δικό μου, ο Θεός μου τη δίνει, και προφανώς χρειάζεται. Συμβαίνει ότι δεν χρειάζεται, αλλά είναι σπάνια, όταν ο άνθρωπος δεν θέλει να έχει κάποιο δίπλα του. Άν έχει συγγενείς είναι καλό, αλλά οι συγγενείς επίσης φοβούνται. Καμιά φορά μπορείς να ρωτήσεις: μήπως να μένω η να φίγω; Αλλά να έχει κάποιον--ναί. Νόμίζω μία φορά η πλάτη μου πόνασε πολύ, έπεσα και μου πόνασε τόσο πολύ ότι προς τη έκπληξή μου, σκέφτηκα: άν θα είχα κάπιον δίπλα μου. Για μένα αυτό ήταν μία ανακάλυψη, γιατί είμαι ακρετά ανεξάρτητος άνθρωπος, άν ήταν κάποια ανθρώπινη θερμότητα, ούτε και λέξεις, αλλά απλώς η παρουσία ενός ανθρώπου δίπλα σου όταν σου πονάει κάτι δυνατά. Αυτός ο πόνος είναι βεβαίως φυσικός, αλλά υπάρχει ψυχικός και πνευματικός πόνος. Νομίζω ότι είναι σημαντικό να είσαι δίπλα στον άνθρωπο. Υπάρχουν εξαιρέσεις, αλλά δεν τις έχω δεί ακόμη. Υπάρχουν άνθρωποι που, μου φαίνεται θέλουν να προσεύχονται πολύ συγκετρωμένα, να είναι μόνοι τους με τον Θεό, και ίσως δεν χρειάζονται. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι—όχι με λόγια, όχι με ψιθύρισμα, αλλά απλώς να είσαι εκεί. Για τί μιλήσαμε, απλώς να έχει κάποιο κόσμο γύρο του, και τότε θα είναι ευκολότερα.

Είπατε ότι δεν μιλάτε για την αγάπη, αλλά ξέρετε, ένας προσκαλεσμένος μου είπε, ότι, ιδιαίτερα στο σύγχρονο κόσμο—τι δεν λέγεται αγάπη, είναι μία τόσο φθαρμένη λέξη, και λέει: πρέπει να ορίζουμε την αγάπη κάπως αλλιώς. Ο ένας λέει ότι... δηλαδή καθένας από μας έχει δική του λέξη για την αγάπη. Λέει ότι ο ένας λέει ότι η αγάπη είναι θυσία, και αυτός, ο προσκαλεσμένος μου είπε ότι η αγάπη είναι η ανοιχτότητα. Η δική σας λέξη τι θα είναι;

Η ανοιχτότητα, συμφωνώ μ’ αυτόν. Η ανοιχτότητα και να δώσεις την δυνατότητα να εκχύει ο Κύριος την αγάπη Του στον άνθρωπο.

Ξέρετε, από την ανοικτότητα αυτός εννοούσε την ανασφάλεια, έλεγε ότι όταν αγαπάς, είσαι ανοιχτός και δεν είσαι ασφαλησμένος, όχι.

Ναί, αλλά και ακόμα περισσότερο, είναι μία ανοιχτότητα όχι μόνο στον άνθρωπο, αλλά και στον Θεό, για να μπορέσει να ενοικήσει και να κάνει αυτά που θέλει, για να παρηγορέσει η να εκχύσει την αγάπη Του στον άνθρωπο. Και η ανοιχτότητα—ναί, είναι σημαντικό.

Σας ευχαριστώ πολύ. Είμαστε στο τέλος, και σας είπα ότι στο τέλο θα σας παρακαλέσω να βάσετε ένα κόμμα η μία τέλεια. Κοιτάξτε: έχετε πεί κάπου, ότι δεν είναι τόσο σημαντικό τί ακριβώς κάνεις, αλλά είναι σημαντικό ποιός είσαι...

Πώς το κάνεις.

...ναί, γιαυτό μπορείς να δουλεύεις σε κάθε ένα τόπο. Φανταστείτε, έρχεται σε σας ένας άνθρωπος και σας ζητάει συμβουλή, όλα είναι εντάξει μ’ αυτόν, όπως τώρα λένε, στη ζωή του, έχει οικογένεια, παιδιά, δουλειά, κάποια χρήσιμη, ας πούμε, δουλεύει για το Υπουργείο Έκτακτης Ανάγκης η είναι πυροσβέστης, η κάτι παρόμοιο, έχει μία τέτοια υπηρεσία. Και είναι συνειδής χριστιανός, αυτή η συνάντηση του έγινε όχι χθές, και ζεί όπως έζησε—και σε μία στιγμή του φαίνεται ότι πρέπει να αφήσει όλα αυτά και να πάει ως εθελοντής στο άσυλο, για παράδειγμα. Λέει: θέλω, και έτσι, θέλω να φίγω, η οικογένεια είναι κάπου έτσι, θέλω να πάω στο άσυλο. «Να αποφασίσεις (δηλαδή να τον συστήσεις) δεν μπορείς να περιμένεις», - που θα βάσετε την σημεία στίξης;

Ακόμα μία φορα.

Η να πούμε έτσι: «να τον συστήσεις, ας πούμε, δεν μπορείς να περιμένεις», δηλαδή να του συμβουλεύσουμε να περιμένει.

 Ἑγώ θα είπα «να περιμένει».

Να περιμένει; Δηλαδή δεν μπορούμε να τον συστήσουμε; Δηλαδή: δεν μπορούμε να τον συστήσουμε, να περιμένει;

Ναί, να περιμένει. Νομίζω ότι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι το λένε απο συναισθήματα: «θέλω να δουλεύω εκεί, να εξυπηρετήσω». Πρέπει να τον ψυχρήσεις, και μετά άν βλέπει ότι ειναι έτσι και έχει ισορροπία, να του πείς:  «Αν θέλεις, έλα σε ένα χρόνο»--θα είπα έτσι. Γιατί έχει πολλές παρορμήσεις, αλλά με μία παρόρμηση δε θα πετυχαίνεις τίποτα, θα έχεις αμέσως απογοήτεια, είναι πολύ επιφανειακά, πρέπει πάλι να τα αποφασίσεις ψυχραιμία. Αλλά άν έχει αποφασίσει ψυχραιμία,άν τα έχει κοιτάξει για πολύν καιρό, τότε να ρθεί. Αλλά επίσης άν η οικογένεια του το θέλει, γιατί ίσως θα λάβει λιγότερα λεφτά, και η οικογένεια είναι η πρώτη ευθύνη του, θα είπα.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ, για την ομιλία μας.

Και εγώ σας ευχαριστώ.

Αυτή ήταν η Φρεδερίκα δε Γράαφ, η οποία στη ερώτηση «ποιά είστε;» απαντάει «δεν ξέρω». Και εμείς θα συνεχίσουμε να ζωγραφίζουμε τα πορτραίτα των συγχρώνων μας σε μία βδομάδα.