Αλεξεί Σαββατέγεβ: "Σοφία παίρνεις ακριβώς τα προβλήματα που μπορείς να λύσεις"
Βλαντιμίρ Λεγκούντα
Διαβάστε περισσότερα

Η συγχώρηση


Το επόμενο θέμα μας είναι «Η συγχώρηση», και είπατε ότι δεν έχετε δυσκολίες μ’ αυτό.

Άς πούμε, πρέπει να καταλαβαίνω, γιατί ο άνθρωπος διέπραξε μία επιθετική πράξη, πρέπει να το καταλαβαίνω μέχρι το τέλος, και θα το ελέγξω, άν ο άνθρωπος με...

Αλλά αυτό είναι να συγχωρείς κάποιον, και η ερώτηση μου ήταν να ζητάς συγχώρηση.

Α-α, ούτε το σκεφτόμουν.

Και κοιτάξτε, η ερώτηση είναι η εξής: πότε είναι πιο εύκολα για σας, και πότε είναι πιο δύσκολα να ζητάτε συγχώρηση—όταν καταλαβαίνετε ότι κάπου έχετε κάνει λάθος, στο επάγγελμα σας, η στη ζωή; Είπατε ένα υπέροχο παράδειγμα για το παράδοξο των γεννήθλιων, όταν για μία ομάδα από 42 άτομα είπατε, ότι σίγουρα, στοιχηματίζω ένα χρυσό η μία σοκολάτα, ότι εδώ σίγουρα έχει δύο ανθρώπους, και δεν υπήρχαν, και μετά εξηγείτε γιατί έγινε έτσι. Εν τω μεταξύ, τί έγινε μετά, πως δουλεύατε μ’ αυτούς;

Τους έδωσα την σοκολάτα, βεβαίως.

Όχι, είναι κατανοητό για τη σοκολάτα, δεν είχατε άλλο έξοδο, αλλά πώς σας πήραν ύστερα;

Υπέροχα. Όχι, η μαθηματική είναι ένας τομέας, όπου στη διάρκεια καθενός επιστημονικού σεμινάριου, καθένας ακαδημαικός, άν είναι και ο μεγαλύτερος άνθρωπος στο κόσμο, μπορεί να κάνει μερικά λάθη, και οι μεταπτυχιακοί που κάθονται εκεί τον διορθώνουν μερικές φορές. Αυτό είναι θαυμάσια, εδώ έχει κάτι από τα αρχαία πυθαγοραικά κύκλα. Γενικώς είναι μία υπηρεσία, εμείς είμαστε μηδέν, ο Θεός είναι τα πάντα, σ’ αυτή τη περίπτωση είναι η μαθηματική αλήθεια, και την υπηρετούμε. Ο ακαδημαικός κάνει λάθος και λέει: «Ναί, εδώ βεβαίως δεν είναι +5, αλλά +3»--και συνεχίζει με την ησυχία του, και αυτό δεν επηρεάζει τίποτα. Έτσι και εγώ εκπαιδεύω τους μαθητές μου, έρχομαι, και τους μιλάω για κάποια υπέργλωσσα, για κάποια θεωρήματα, τα οποία εγώ ο ίδιος μόλις τα κατάλαβα, από την 12η φορά από την 12η προσπάθεια απέδειξα το μεγάλο θεώρεμα του Θερμά με n=3 χωρίς λάθη, και ακόμα είχε κάτι λίγο εσφαλμένο. Καί εμείς αγωνίζουμε για αυτή τη γνώση, που είναι δύσκολη, που είναι στην άκρη των ανθρώπινων δυνατότητων. Δηλαδή για να τα κρατήσουμε στο κεφάλι μας, πρέπει ο άνθρωπος να αναπτύσσεται και να αναπτύσσεται, και το κάνουμε επάνω στους τίτλους μας, γιαυτό δεν είπα τους τίτλους μου, εκτός από ότι είμαι διδάκτορας μαθηματικής, αλλά αυτό είναι για τυπικότητα. Και έτσι—δεν είναι σημαντικό, γιατί στη μαθηματική η διόρθωση, το λάθος δεν είναι αμαρτία. Ζητούν συγγνώμι για μία αμαρτία, για παράδειγμα όταν δεν ήμουν προσεκτικός στον άνθρωπο, τον έχω προσβάλλει—όλες αυτές είναι αμαρτίες. Το λάθος στη μαθηματική δεν είναι αμαρτία, άν δεν είσαι φερματίστας, άν είσαι θερματίστης, είσαι σε βαθύ γοητεία, πρέπει να προσάγουμε τους φερματίστους στον ιερέα, γιατί είναι σε βαθύ γοήτεια.

Κοιτάξτε, έχεις κάνει λάθος κάπου, στους υπολογισμούς...

Ναί, τα διόρθωσες και προχωράς περισσότερο...

Τα διόρθωσες και προχωράς. Εγώ μίλησα με την υπέροχη Τατιάνα Αλεξάνδροβνα Κασάτκινα, μεγάλο ειδικό στον Ντοστογέβσκι, και αυτή είπε κάτι πολύ σημαντικό στη γνώμη μου: πολύ συχνά οι καθηγητές (βεβαίως εννοεί πρωτ’απ’όλα αυτούς από τα ανθρωπιαστικά), αυτοί ταυτίζουν τον εαυτόν τους με την γνώση που έχουν, και όταν ένας φοιτητής η μαθητής  αμφιβάλλει σχετικά μ’αυτή τη γνώση, αντί να χρησιμοποιεί την δυνατότητα για να αυξάνεται και να καταφέρει κάτι: έχεις για 20 χρόνια σκεφτεί ότι ο Ντοστογέβσκι εδώ εννοεί αυτά, και το έχεις διδάσκει για 20 η 40 χρόνια, και κάποιο αγόρι 15 χρονών σου λέει: «Άκου, αυτό τελείως δεν είναι έτσι». Και εσύ, αντί να το ακούς με χαρά, εσύ το φοβάς, δεν ξέρω γιατί, ίσως είναι ματαιοδοξία, η κάτι άλλο: «Τί είναι, δεν μπορούσα να κάνω λάθος για 30 χρόνια», δεν είναι; Καταλαβαίνετε, το αριθμό +3, +5, και προχωράμε περισσότερο—δεν είναι πρόβλημα, αλλά όταν έχετε για 20 χρόνια αποδείξει κάτι, και φάνηκε ότι πήρατε το σφαλμένο δρόμο. Όπως στους σημειώσεις του Τσέχοβ έχει κάπου: ο N έκανε έρευνο όλη τη ζωή του στά βακτήρια, έγραψε πολλά άρθρα πόσο θανάσιμα είναι, και φάνηκε ότι δεν είναι καθόλου επικίνδυνοι για τον άνθρωπο—και όλη η ζωή του καταστράφηκε.

Ναί, κατάλαβα.

Υπάρχουν σε σας τέτοια προβλήματα;

Στη μαθηματική δεν τα έχουμε, στη μαθηματική όλα τα λάθη είναι τοπικά: το έκανες, το είδες, το διώρθωσες. Αλλά  μερικές φορές πονάει πολύ όταν είσαι σίγουρος ότι έλαβες κάποια υπερόμορφη λύση του προβλήματος και βρήκες εκεί ένα λάθος, η σου το έδειξαν—αυτό πονάει  πολύ, αλλά μόνο για μία μέρα, αύριο τα ξεχνάς.

Δηλαδή νομίζετε ότι δεν είναι κάτι προσωπικό σας, είναι τέτοιο...

Είναι το επάγγελμα.

Αλήθεια;

Ναί, γιατί μόνο η μαθηματική στερείται παραδείγματα.

Κοιτάξτε, είπα όχι να συγχωρείς, αλλά να ζητάς συγχώρηση.

Να ζητώ συγχώρηση στη ζωή μου. Ναί, αυτό είναι δύσκολο.

Υπήρχαν περιπτώσεις όταν δεν μπορούσατε να ζητείτε συγχώρηση, παρ’ όλο που έπρεπε να το κάνετε;

Ναί μου συμβαίνεται, και το είχα πολλές φορές. Δυσκολεύω στη ζωή μου, έχω ένα νόσο. Είμαι τέτοιος άνθρωπος, που πάντα έχει δίκαιο, πώς μπορώ να μήν έχω δίκαιο, άν τα έχω σκεφτεί τα πάντα, είμαι πολύ αυτοπεποίθητος άνθρωπος, ξέρω αυτή τη ζωή, πηγαίνω στο δρόμο, καταλαβαίνω ποιές διαδικασίες έχω γύρω, πώς μπορώ να μήν έχω δίκαιο; Καί έπρεπε να καταλαβαίνω ότι δεν είχα δίκαιο, ξαφνικά έγινε έτσι, ότι σε ερεθίζει. Άν είχες δίκαιο, τα κάνε αυτά και αυτά, παραβαίνεις τους βίους αυτών των ανθρώπων, όχι τους βίους στο κατευθίαν νόημα της λέξης, αλλά παραβαίνεις στην μοίρα κάποιων ανθρώπων, είπες κακή λέξη σε κάποιον, έχεις πεί σε κάποιον ότι δεν πρέπει να ασχολείται με την μαθηματική, γιατί δεν έχει ταλέντο, και ίσως δεν έπρεπε να το πείς σ’ αυτή τη στιγμή. Πολύ δύσκολα είναι να του ζητήσεις συγγνώμι, και αυτός ήδη κλάει, αυτός δεν θα δεχθεί την συγχώρηση σου, θα πεί «καλά», αλλά θα θυμηθεί ότι η πρώτη σκέψη σου ήταν έτσι. Πολύ συχνά προσβάλλω τους ανθρώπους, πάρα πολύ συχνά.

Αλλά αυτό έχει σχέση με την μαθηματική, δεν είναι;

Με την αυτοπεποίθηση μου, είμαι πολύ αυτοπεποίθητος άνθρωπος, ελέγχω όλη τη ζωή μου, την κυβερνώ, και γιαυτό πολύ συχνά είμαι αναγκασμένος να ζητώ συγγνώμι.

Πώς αυτό συνδέεται με όταν είπατε ότι πολύ εύκολα συγχωρείτε τους ανθρώπους;

Ναί, ναί, δυσκολεύομαι πολύ να ζητώ συγγνώμι, αλλά συγχωρώ πολύ εύκολα, άς να έχει κάνει ο άνθρωπος κάτι κακό, δεν είναι πρόβλημα, άν ζητάει συγγνώμι...

Και άν δεν το ζητάει;

Πολύ δύσκολα είναι να συγχωρείς εάν δεν το ζητάει. Δηλαδή άν ο άνθρωπος κάνει το κακό από καιρό σε καιρό, και το παίρνει εύκολα, νομίζει ότι δεν είναι τίποτα, τότε πολύ δύσκολα να τον συγχωρέσω. Καί άν ήρθε και μου είπε: ξέρεις, Αλεξεί, ήμουν ηλίθιος, συγγνώμι...

Βλέπετε, ότι είναι ενδιαφέρον: μιλάμε για την υπομονή, και από πρόγραμμα σε πρόγραμμα πιστοποιούμαι ότι να συγχωρείς, για μένα προσωπικά είναι το πιο δύσκολο. Σήμερα η χθές όταν προετοίμασα, θυμήθηκα κάποιο πρόσφατο γεγονός με ένα άνθρωπο, που τον συνάντησα στη δουλειά μου, δεν μου έκανε τίποτα κακό. Αλλά το έχω μέσα μου, καταλαβαίνω ότι δεν τον έχω συγχώρησει, γιατί το έχω κάπου μέσα μου, και η κακή αντίληψη έμεινε. Το θέμα της συγχώρησης είναι πολύ δύσκολη, μου φαίνεται ότι δεν το σκεφτόμαστε καμιά φορά...

Να μήν συγχωρείς είναι θανάσιμο, γιαυτό καλύτερα είναι να συγχωρείς. Πράγματι, όταν έρχεσαι στη εξομολόγηση, και σε ερωτάνε όχι το άν έχεις ζητήσει συγγνώμι, αλλά άν έχεις συγχωρήσει όλους. Σε κάποιο νόημα πιθανώς αυτό είναι πιο σημαντικό για τον Θεό. Άν θα έχεις προσβάλλει χίλιες ανθρώπους, και μετά ήρθες στη εξομολόγηση, μετανόησες και λές: «Θέε μου, ούτε και θυμάμαι πιον έχω πεοσβάλει», ο ιερέας θα σου πεί: «Ελπίζω ότι ο Θεός θα σε συγχωρήσει». Αλλά άν σε ερωτάει άν κρατείς το κακό ενάντιον κάποιον, δε θα σε επιτρέψει να κοινωνήσεις.

Ναί.

Εδώ προσπαθώ να δουλέψω. Στη στιγμή δεν έχω ... για κάποιον, δηλαδή τα έχω επιζήσει όλα που τα είχα, δεν παραβαίνομαι  στους ηλίθιους, έχεις πολλούς ηλίθιους γύρω, αλλά δεν τους παραβαίνομαι ουσιαστικά, εάν κάποιος απ’ αυτούς τους οποίους μνημόνευσα στο πρόγραμμα, θα έρθει, θα μου δώσει το χέρι του, θα τον δειχθώ με χαρά.


Η αγάπη


Η αγάπη, Αλεξεί Βλαδίμιροβιτς, η αγάπη.

Ναί αγαπώ πάρα πολύ τους εχθρούς μου, αυτό είναι πολύ καλή εντολή, ήρθα στον Χριστό όταν το είδα.

Πέστε μας.

Ήμουν δέκα τριών χρονών, ήμουν σε μία κανονική τάξη, σε μία κανονική αυλή, ήμουν θεός, πολύ αγαπημένος από τους νταείς, γιατί διέγραψαν από μένα την μαθηματική, την φυσική, και ήμουν ένας μικρός βοηθός για όλους τους: να μήν πιάσετε τον Σαβατάν, ο Σαβατάν είναι δικός μας, μαζί μας, μήν τον πιάσετε. Ήμουν προστατευμένος, υπό στέγη, αλλά οι κανόνες ήταν πολύ σκληροί: άν είσαι εχθρός—είσαι εχθρός, δεν έχει συγχώρηση για τους εχθρούς. Πάντα αισθάνθηκα ότι δεν είναι καλό αυτό, αυτός είναι ένα κανονικό αγόρι, αλλά από το άλλο δρόμο, πώς να είναι εθχρός, παίζουμε ένα παιχνίδι, και το ένιωσα. Και μετά ήρθε κάποιος και έλεγε: Άκου, στον Χριστόν αγαπάνε και τους εχθρούς. Είναι πολύ κατανοητό το σύστημα—ότι ολη τη ζωή μας παίζουμε παιχνίδια. Ότι η Ρωσία και η Αμερική –αυτό είναι σε ψηλό επίπεδο ένα παιχνίδι, είναι στην αλήθεια ένα παιχνίδι, παίζουμε ένα πόλεμο, μας αρέσει να το κάνουμε, αυτοί μπορούν πιο εύκολά να κρατήσουν το πλυθισμό τους εκεί, και σε μας το ίδιο. Αγαπώ την Αμερική παρ’ όλο που είναι εχθρική για μας. Αγαπώ τους ανθρώπους με τους οποίους συνεχώς παλεύω για αυτά και αυτά, είναι πολύ εύκολα να το καταλαβαίνω, και το δέχθηκα αμέσως, γιατί εκεί όπου είναι γραμμένο «Να αγαπάς τον εχθρό σου, το βλέπω αυτό που το ήξερα πάντα και από πρίν.

Απλώς μου έδειξαν ότι εδώ, στον Χριστόν είναι έτσι, και σε άλλες θρησκείες δεν είναι έτσι. Και το σημαντικό είναι επίσης ότι ένας εχθρός άν και κάνει η μιλάει  κάτι, είναι άνθρωπος.

Δηλαδή αυτός μιλάει κάτι κακό για την πατρίδα μου, αρχίζει να με χτυπήσει μ’ αυτό, και μετά παίρνει ένα παιδί από το ορφανοτροφείο και το υιοθετεί, είναι πράγματι ένα παράδεγμα από τη ζωή—και αυτά, δεν μπορώ να μήν τον αγαπήσω, ναι, είναι θαυμάσιο αυτό.

Καταλαβαίνω τί λέτε, αλλά σίγουρα ξέρετε αυτή τη φράση, μου φαίνεται ὀτι ο Μητροπολίτης Φιλάρετος της Μόσχας την είπε, «αγάπα τους εχθρους σου, απεχθάνεσαι από τους εχθρούς του Θεού, και κρούσον τους εχθρούς της Πατρίδας».

Τους κρούσον, αλλά όχι στην έννοια ότι τους μισείς, κρούσον τους, αλλά τους αγάπα, είναι τελείως νορμάλ. Άν αρχίσει ο πυρηνικός πόλεμος, θα πατήξουμε το κουμπί, για να μήν υπάρχουν αμφιβολίες, αλλά θα τους αγαπήσουμε.

Κατάλαβα.

Δεν μπορέις να τον εύχεσαι να πάει για πάντα στο υπόγειο άδη, αυτό είναι ανοησία. Ολόκληρη η ζωή μας είναι ένα παιχνίδι, πράγματι όλη είναι ένα παιχνίδι. Είμαι ειδικός στη θεωρία παιχνίδιων, εδώ τα παίζουμε, τα παίζουμε, αλλά πάνω δεν θα τα έχει όλα αυτά τα σύνορα, τίποτα δε θα έχει, γιαυτό νομίζω ότι άν και διαμαχείς, έτσι μου φαίνεται ότι πήγαν στη μάχη ο Δημήτρι Ντονσκόι και οι σύμμαχοι του, πήγαν να κρούσουν αυτούς τους ανόητους, να τους πάρει κάπως ο Κύριος, να τους τραβήξει. Τελικώς ο Ισλάμ δεν είναι τόσο κακός συγκρίνοντας με αυτό το σημερινό ... αθεισμό και μαζική ανοησία. Άν τους συγκρίνουμε—είναι αδελφοί μουσουλμάνοι, είναι δικοί μας αδελφοί, εν τω μεταξύ, πηγαίνω στο πρόγραμμα τους στο κανάλι τους, και θα πάω πάλι. Σήμερα είμαστε από τη μία γραμμή του μετώπου, μια φορά είμασταν από διάφορες, αλλά νομίζω ότι όταν οι πρόγονοι μας πήγαιναν στο πόλεμο, προσευχόταν όλοι αυτοί να πάνε στο παράδεισο. 

Να μηλίσουμε για ακόμη μία αγάπη μας, για την βασική, για την μαθηματική. Είπατε πολύ καλά ότι «μου φαίνεται ότι ο δούλος του Θεού ο Αλεξεί Σαββατέγεβ δημιουργήθηκε από τον Θεό ακριβώς για αυτό—για ένα «κήρυγμα» της μαθηματικής μεταξύ τους ρωσοφώνους, όταν δεν κηρύσσω τη μαθηματική για πολύν καιρό, μου καίεται όλα μέσα μου». Έχω μία ερώτηση: υποδέχετε μία τέτοια κατάσταση ότι η ζωή μπορέι να αλλάζεται, οι συνθήκες, η κάτι άλλο, για να αρνηθείτε από αυτήν την αγάπη; Ίσως η ερώτηση είναι λίγο τεχνασμένη, μπορούμε να μήν πάμε εκεί. Ο Γκόγκολ, ο Γκόγκολ, ο οποίος σταματάει να γράφει παιζογραφία;

Άν η ζωή θα με προσκαλέσει για πιο σημαντικά πράγματα, στη θεωρία είναι δυνατό.

Δηλαδή κάποια υπηρεσία δεμμένη με την Πατρίδα;

Ναί με την Πατρίδα, η ψηλώτερη μαθηματική της Πατρίδας.

Δηλαδή θα νομίζετε ότι...

Για παράδειγμα, άν θα με προσκαλέσουν να είμαι υπουργός εκπαίδευσης...

Θα πηγαίνετε;

Ναί.

Σαν υπουργός εκπαίδευσης;

Ναί. Καί, Κύριε ελέησον όλους όσοι θα εκδιώχθουν τότε από τις θέσεις τους, έχω μία λίστα έτοιμη.

Έχετε ένα σχέδάκι «τί θα είναι άν θα ήμουν υπουργός εκπαίδευσης»;

Βεβαίως έχω.

Τί θα κάνατε, είναι ενδιαφέρον, γενικώς με την εκπαίδευση, η ας πούμε μόνο με την ...

Εξαρτάται, έχω ένα σχέδι για κάθε θέση που μπορώ να πάρω, άν θα ήταν υπουργείο εκπαίδευσης, η επιστήμης, δηλαδή, άν θα είναι η επιστήμη—θα έχω είδικό μου πρόγραμμα, άν θα είναι το σχολείο—ειδικό, άν θα είναι το πανεπιστήμιο—ειδικό. Το πανεπιστήμιο είναι το πιο δύσκολο.

Να πάρουμε το σχολείο—ποιές θα είναι οι τρείς σας πρώτες λύσεις;

Η πρώτη λύση—αμέσως να απαγορεύονται όλες οι αναφορές, από σήμερα και για μερικά χρόνια, συνήθως λέω για δύο χρόνια...

Εννοείτε από τους δασκάλους, δεν είναι;

Ναί, να απαγορέυονται οι αρχικές διοργανώσεις να ζητήσουν περισσότερα από μία σελίδα τη βδομάδα, άν λένε ότι δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αναφορά. Απαγόρευση σημαίνει μία σελίδα Α4 με κανονικούς χαρακτήρας τη βδομάδα από κάθε σχολείο. Άν θα ζητήσετε περισσότερα, από μένα έρχεται μία επιτροπή και δεν υπάρχετε πια. Καθένας δάσκαλος έχει το τηλέφωνο μου, και των δευτερεύοντων μου, και άν πάλι εκεί συμβαίνεται η κόλαση, η έκαναν είδος ότι το τήρησαν και δεν είναι έτσι—αμέσως το βλέπω, δηλαδή να κρούσουμε αυτό το σύστημα. Όχι απλώς έτσι, γιατί «τα πάντα μας» δεν ασχολείται με την επιστήμη, έχει πιο σημαντική δουλειά στο πολιτικό μέτωπο. Σ’ αυτόν ήρθαν ακαδημαικοί, ήρθαν πολλές φορές, του είπουν: «Βλαδίμιρ Βλαδίμιροβιτς, είναι πανάσηχημα, κάνετε κάτι». –«Ακούστε, να εσείς δεν μπορέιτε να κάνετε, τι μπορώ εγώ να κάνω;»

Καλά, τελειώσατε με την αναφορά.

Μπορώ να τα τελειώσω οριστικά, σας προειδοποιώ...

Η δεύτερη λύση τι θα είναι;

Η επόμενη λύση είναι αμέσως να αυξάνεται ο μισθός του δάσκαλου σ’όλη τη Ρωσία, τρέις η τέτταρες φορές, για όλους τους δάσκαλους, όχι για έκλεκτους που έχουν κερδίσει διαγωνισμό όπως είναι τώρα.

Και η τρίτη λύση;

Είναι πολύ εύκολα, γιατί ο Πούτιν είπε ότι το τρισεκατομμύριο δεν ξωδεύτηκε. Ξέρετε γιατί δεν ξωδεύτηκε; Εγώ ξέρω. Γιατί οι άνθρωποι φοβούνται να δώσουν λεφτά σε κανένα, φοβούνται από αυτή τη τεράστια αναφορά που αύξησε, τους τρέμονται τα χέρια: καλύτερα να γυρίσουμε τα λεφτά πίσω από να πάμε στη φυλακή. Αυτή η φοβερή ατμόσφαιρα του φόβου και του τρόμου τώρα παράλυσε την υπουργεία εκπαίδευσης, όλα όσα σχετίζεται με την εκπαίδευση. Η Δύση παραλύθηκε από αυτό το τρανσέξουαλ εξουμανισμό, και εμείς παραλυθήκαμε από την γραφειοκρατία αναφορών, και όλα αυτά θα σταλεί στο κάτω κόσμο.

Και το τρίτο; Ενδιαφέρομαι: αι αναφορές, ο μισθός, και τι θα είναι η τρίτη λύση;

Η τρίτη λύση θα είναι η εισαγωγή του δικού μου προγράμματος μαθηματικών...

Πρέπει να σας δώσω πίστωση ότι είναι το τρίτο, όχι το πρώτο.

Απολύτως, επιπλέον, ξέρω ποιούς να καλέσω, δηλαδή σ’αυτά τα προβλήματα, όπου δεν έχω απάντηση, ξέρω ποιούς να ρωτήσω. Γιαυτό να είστε τελείως σίγουροι, είμαι απολύτως έτοιμος για αυτό, κάθε μία μέρα.

Καλά.

Άν θα διορισθώ υπουργός εκπαίδευσης—εκεί επείσης έχω ένα ορισμένο σχέδι: δέκα χιλιάδες επιστήμονες να γυρίζονται. Υπό μία συνθήκη: ούτε μία σελίδα αναφοράς, απλώς τους φέρω. Ο κόστος της μεταρρύθμησης: ένα εκατομμύριο ρούβλια κάθε μήνα. Είναι μηδέν, μηδέν, άν θέλουμε να τα οργανώσουμε καλώς, σοβαρώς, για όλο το κόσμο—τότε τρία εκατομμύρια. Με καταλαβαίνετε;

Καταλαβαίνω.

Είνα μηδέν, και όλοι το ξέρουν, αλλά δεν τό κάνουν γιατί το συμερινό σύστημα δεν είναι ικανό για θετική δράση λόγω της αναφοράς, δηλαδή προσπαθούν να γυρίσουν τους επιστήμονας και τους υπόσχονται τεράστιους μισθούς, αλλά σε καμία ερίπτωση θα συμμετάσχουν να γράψουν αυτά τα σκάτα, να με συγχωρείτε.

Είναι κατανοητό, συμφωνώ τελείως.

Όλα αυτά θα παρασυρθούν, απολύτως. Όλη η αναφορά που χρειάζεται στην εκπαίδευση, θα εγκατασταθεί σε 2-3 χρόνια με σοβαρές συνδιασκέψεις με αληθούς επιστήμονας. Και τι να κάνουμε με τους σημερινούς γραφειοκράτους;

Τί να κάνουμε με τους γραφειοκράτους;

Να τους εκχωρίσουμε σύνταξη γιατί είναι άσθενοι.

Αλεξεί Βλαδίμιροβιτς, φοβάμαι ότι δεν θα διορισθείτε. (Γελάνε)

Κοιτάξτε, ούτε θα τους αποστέλλω στη φυλακή, δεν αξίζουν, είναι οι ίδιοι δυστυχοί κουρασμένοι άνθρωποι, μαζί με αυτούς τους οποίους βασανίζουν. Δηλαδή όλο αυτό το σύστημα έχει οδηγήσει σε μία αγκύλη, νομίζω ότι ονερεύουν να τους στέλνουμε κάπου.

Αλεξεί Βλαδίμιροβιτς, φθάσαμε στο τέλος, σας είπα ότι θα σας παρακαλέσω να βάσετε ένα σημείο στήξης.

Φανταστείτε, ότι—σήμερα μηλήσαμε πολύ για το γεγονός ότι η ύπαρξη του Θεού είναι αβάσιμη και λοιπά,--φανταστείτε, ότι έρχεται σε σας ένα παιδί η  κάπιος μηθητής σας με μερική στάση και λέει: «Ἁποφάσισα να καταλαβαίνω το πρόβλημα της πίστης, του Θεού, και λοιπά, καταλαβαίνω ότι ο Θεός δεν υπάρχει, δεν υπάρχει γιατί δεν έχει καμία απόδειξη, τα είδα τα πάντα, τα έλεγξα—δεν λειτουργεί, εδώ δεν λειτουργεί, ο Θεός δεν υπάρχει». «Να τον πείσεις δεν μπορείς να σιωπάς»,--που θα βάσετε το σημείο στήξης σ’αυτήν την κατάσταση;

«Να τον πείσεις, δεν μπορέις να σιωπήσεις», γιατί προφανώς κυριαρχείται από τη λατρεία της λογικής. Είναι μία θρησκεία—η λατρεία της λογικής, που έχει οδηγήσει όπως σας είπα σε πολλές ανθρώπινες θυσίες. Άν προχωρήσει περισσότερο σ’ αυτό το δρόμο, θα υποδουλωθεί τελείως από αυτή τη φοβερή αίρεση.

Καί καλύτερα να τον εξηγήσεις νωρίτερα ότι άν δεν μπορείς να αποδείξεις την ύπαρξη κάποιου, αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Είναι μόνο στη λατρεία της λογικής αυτό το ξυράφι του Οκκάμ, είναι ένα εργαλείο, που χρησιμοποιείται μόνο στη λατρεία λογικής, κανείς κανονικός άνθρωπος δεν το χρησιμοποιεί.

Κοιτάξτε τους ενοριακούς ενός ναού—είναι κανονικοί άνθρωποι, ισόρροπημένοι, χρησημοποιούν την λογική όταν χρειάζεται. Άν θέλω να μετρήσω όταν το τράμ μου θα φθάσει στο τερμαντικό σταθμό, παίρνω το αριθμό αυτών των στάσεων, ξέρω ότι μία στάση είναι κατά μέσο όρο δύο λεπτά και πολλαπλασιάζω. Αυτό είναι εντάξει, χρησιμοποιώ επιστημονικά εργαλεία. Αλλά ένας άνθρωπος που λέει ότι όλα γύρω του συμβαίνει με την επιστήμη—είναι δούλος αυτής της λατρείας, βυθίζεται σ’ αυτή και θέλω να τον τραβήξω απ’ εκεί. Η ζωή δεν είναι η λογική, η ζωή είναι κάτι παραλογικό, χαοτικό, και άν αυτές οι λοιμώξεις μία μέρα θα φτιάξουν τον λογικό άνθρωπο, δηλαδή θα τον μεταμορφώσουν σ’ ένα ρομπότ—αυτό θα είναι ο τέλος της ιστορίας.

Σας ευχαριστώ, Αλεξεί Βλαδίμιροβιτς. Ήταν ο δημοφιλής των μαθηματικών μεταξύ παιδιά και ενήλικα, ο διδάκτωρας μαθηματικών και φυσικών Αλεξεί Βλαδίμιριβιτς Σαββατέγεβ.. Και εμείς συνεχίζουμε να ζωγραφίζουμε τα πορτραίτα των συγχρώνων μας σε μία εβδομάδα.