Την παρασκευή της Μεγάλης Εβδομάδας, τελείται σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες μια λειτουργία, μια πομπή και μια υπηρεσία προσευχής ιερού νερού προς τιμήν της ανακαίνισης της Εκκλησίας της Παναγίας και της Μητέρας του Θεού, που ονομάζεται "Ζωοδόχος Άνοιξη". Το γεγονός που γιορτάζεται χρονολογείται από την αρχαιότητα, αλλά κάτι παρόμοιο συμβαίνει σήμερα.

Τώρα είναι πιο γνωστή η εικόνα της Μητέρας του Θεού "Η Ζωοδόχος Πηγή", στην οποία η Παναγία και το βρέφος Χριστός απεικονίζονται πάνω από ένα τεράστιο πέτρινο μπολ από το οποίο ρέουν ρέματα Ζωοδόχου νερού στη δεξαμενή. Γύρω από τη λίμνη απεικονίζονται να υποφέρουν από σωματικές ασθένειες, πάθη και ψυχικές αναπηρίες. Όλοι πίνουν αυτό το ζωογόνο νερό και λαμβάνουν θεραπεία. Αλλά πριν από την εικόνα υπήρχε ένας ναός.  

Τον 5ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη, κοντά στη λεγόμενη "Χρυσή Πύλη", υπήρχε ένα άλσος αφιερωμένο στην Άγια Θεοτόκο. Υπήρχε μια πηγή στο άλσος, το οποίο είναι από καιρό διάσημο για θαύματα. Σταδιακά, αυτό το μέρος ήταν κατάφυτο από θάμνους και το νερό καλύφθηκε με λάσπη.

Στις 4 Απριλίου 450, ένας πολεμιστής ονόματι Λεβ Μακέλα συνάντησε έναν τυφλό σε αυτό το μέρος, έναν αβοήθητο ταξιδιώτη που είχε χάσει το δρόμο του. Το λιοντάρι τον βοήθησε να βγει στο μονοπάτι και να εγκατασταθεί στη σκιά για να ξεκουραστεί και πήγε σε αναζήτηση νερού για να αναζωογονήσει τον τυφλό. Ξαφνικά άκουσε μια φωνή: "λιοντάρι! Μην ψάχνετε για νερό μακριά, είναι κοντά εδώ. Έκπληκτος από τη μυστηριώδη φωνή, άρχισε να ψάχνει για νερό, αλλά δεν το βρήκε. Όταν σταμάτησε με θλίψη και στοχασμό, η ίδια φωνή χτύπησε για δεύτερη φορά: "ο βασιλιάς των Λιονταριών! Πηγαίνετε κάτω από τη σκιά αυτού του άλσους, τραβήξτε νερό που θα βρείτε εκεί και πιείτε το στους διψασμένους και βάλτε τη λάσπη που θα βρείτε την άνοιξη στα μάτια του. Τότε θα μάθεις ποιος είμαι, αγιάζοντας αυτό το μέρος. Σύντομα θα σας βοηθήσω να χτίσετε έναν ναό εδώ στο όνομά μου και όλοι όσοι έρχονται εδώ με πίστη και καλούν το όνομά μου θα λάβουν την εκπλήρωση των προσευχών τους και την πλήρη θεραπεία από ασθένειες". Όταν ο Λέων εκπλήρωσε την εντολή, ο τυφλός ανέκτησε την όρασή του και πήγε στην Κωνσταντινούπολη, επαινώντας τη μητέρα του Θεού. Αυτό το θαύμα έγινε υπό τον αυτοκράτορα Μαρκιανό (391-457).

Επτά χρόνια αργότερα, ο ίδιος πολεμιστής, ο Λεβ Μακέλα, έγινε ο νέος αυτοκράτορας. Στη μνήμη της εμφάνισης και της πρόβλεψης της Μητέρας του Θεού, διέταξε να καθαρίσει την πηγή και να την περικλείσει σε έναν πέτρινο κύκλο και πάνω από αυτό να χτίσει ένα ναό προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου. Ο αυτοκράτορας Λέων αποκάλεσε αυτή την άνοιξη "ζωογόνο πηγή", όπως εκδηλώθηκε σε αυτήν η θαυματουργή χάρη της Μητέρας του Θεού. Στο θησαυροφυλάκιο πάνω από την ίδια την πηγή, τοποθετήθηκε μια εικόνα της Μητέρας του Θεού με το Άγιο παιδί, με τα χέρια της σηκωμένα, αλλά χωρίς μπολ.

Έναν αιώνα αργότερα, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ο Μέγας (527-565), ο οποίος υπέφερε από ασθένεια του νερού για μεγάλο χρονικό διάστημα, έλαβε θεραπεία από την άνοιξη. Ο ευγνώμων αυτοκράτορας ανέστησε έναν υπέροχο νέο ναό κοντά στον ναό που έχτισε ο Λέων, στον οποίο ιδρύθηκε αργότερα ένα μεγάλο μοναστήρι.

Τον 15ο αιώνα, ο ναός της "Ζωοδόχου Πηγής" καταστράφηκε από μουσουλμάνους. Ένας φρουρός ανατέθηκε στα ερείπια του Ναού, ο οποίος δεν επέτρεψε σε κανέναν να πλησιάσει αυτό το μέρος. Σταδιακά, η σοβαρότητα της απαγόρευσης μαλάκωσε και οι Χριστιανοί έχτισαν μια μικρή εκκλησία εκεί. Αλλά καταστράφηκε επίσης το 1821, και η πηγή γέμισε. Οι Χριστιανοί καθάρισαν ξανά τα ερείπια, άνοιξαν την πηγή και πήραν ακόμα νερό από αυτήν.

Υπό τον Σουλτάνο Μαχμούντ, οι Ορθόδοξοι έλαβαν κάποια ελευθερία στην εκτέλεση θεϊκών λειτουργιών. Το χρησιμοποίησαν για να ανεγείρουν έναν ναό πάνω από τη ζωογόνο πηγή για τρίτη φορά. Το 1835, ο Πατριάρχης Κωνσταντίνος, ο οποίος υπηρετήθηκε από 20 επισκόπους, αφιέρωσε πανηγυρικά την εκκλησία με μεγάλο αριθμό προσκυνητών, στην οποία διοργανώθηκαν νοσοκομείο και ελεημοσύνη. Έκτοτε, κάθε χρόνο την παρασκευή της Μεγάλης Εβδομάδας, η Ορθόδοξη Εκκλησία γιορτάζει την ανακαίνιση του ναού της Κωνσταντινούπολης προς τιμήν της Ζωοδόχου Πηγής.  
Σήμερα, κάτι παρόμοιο συμβαίνει με έναν άλλο ναό προς τιμήν της εικόνας της Μητέρας του Θεού "Ζωοδόχος Άνοιξη"-ο ναός από τον οποίο ξεκίνησε η περίφημη έρημος Σαρόφ, η οποία έδωσε στον κόσμο έναν μεγάλο άγιο - τον Άγιο Σεραφείμ του Σαρόφ. 

Πάνω από 300 χρόνια πριν, σε ένα απομακρυσμένο δάσος, με δωρεές και με τη βοήθεια των κατοίκων της περιοχής, μια ξύλινη εκκλησία ανεγέρθηκε σε μόλις 50 ημέρες προς τιμήν της εικόνας της Μητέρας του Θεού "Ζωοδόχου Πηγής". Οι άνθρωποι δώρισαν εικόνες, σκεύη και λειτουργικά αντικείμενα. Εργάστηκαν στο εργοτάξιο δωρεάν - "για χάρη του Χριστού". Ο Ivan Vasilyevich Maslenkov, ένας άνδρας του Arzamas posadsky, παρουσίασε το κύριο ιερό του ναού – μια εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, της Ζωοδόχου Πηγής της, σε ασημένιο μισθό.

Η νέα εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής αφιερώθηκε στις 16 Ιουνίου 1706. Η Ημέρα της αφιέρωσης της εκκλησίας άρχισε να θεωρείται η Ημέρα της επίσημης ίδρυσης της ερήμου Σαρόφ και γιορτάστηκε πάντα πανηγυρικά.

Η ξύλινη εκκλησία ξαναχτίστηκε αρκετές φορές, αλλά παρέμεινε η κύρια εκκλησία του μοναστηριού μέχρι την κατασκευή του Καθεδρικού Ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου το 1744. 
Το 1752 ξεκίνησε η κατασκευή του πέτρινου ναού, το οποίο ολοκληρώθηκε το 1846. Το κτίριο κατασκευάστηκε σε μορφές μεταβατικές από τον κλασικισμό στο ρωσική στυλ του ΧΙΧ αιώνα. Ήταν ένας τεράστιος και φωτεινός Ναός, εντυπωσιακός με την έντεχνη ζωγραφική των τοίχων, τον πλούτο των σκευών και το πολύτιμο τέμπλο. Η κύρια αξία του καθεδρικού ναού ήταν μια ιδιαίτερα σεβαστή και πλούσια διακοσμημένη εικόνα της Μητέρας του Θεού, της Ζωοδόχου Πηγής της.
Ο ναός ονομάστηκε "χειμερινός Καθεδρικός Ναός" επειδή θερμάνθηκε και το χειμώνα υπήρχαν υπηρεσίες μέχρι το Πάσχα. Οι ηγούμενοι της Μονής Σαρόφ, οι ευγενείς προστάτες της μονής και οι παλαιότεροι αδελφοί θάφτηκαν επίσης κοντά στα τείχη της.

Το 1927, η Μονή Σαρόφ έκλεισε και καταστράφηκε. Όλα τα ιερά του μοναστηριού-η θαυματουργή εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής, το φέρετρο στο οποίο ξεκουράστηκε το σώμα του Αγίου Σεραφείμ για 70 χρόνια, το κυπαρίσσι φέρετρο στο οποίο φυλάσσονταν τα λείψανα και άλλα-όλα συσσωρεύτηκαν και κάηκαν. Για ένα τέταρτο του αιώνα, το κτίριο του ναού χρησιμοποιήθηκε για οικιακές ανάγκες και το 1953 ο καθεδρικός ναός της Ζωοδόχου Πηγής ανατινάχθηκε.  

Αλλά τώρα, το καλοκαίρι του 2018, άρχισαν οι εργασίες για την αποκατάσταση του καθεδρικού ναού. Το προσωπικό της αποστολής Βόλγα του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας της Ρωσική Ακαδημία Επιστημών καθάρισε εντελώς τα θεμέλια του ναού. Οι επιστήμονες έχουν κάνει πολλά μοναδικά ευρήματα.

Ένα από τα πιο σημαντικά ήταν τα θραύσματα μιας αναμνηστικής πλάκας που εγκαταστάθηκε στο Παλάτι του Τσάρου στη μνήμη της παραμονής του Τσάρου Νικολάου Β ' με την οικογένειά του στους εορτασμούς του Σαρόφ του 1903 με την ευκαιρία της αγιοποίησης του Αγίου Νικολάου. Σεραφείμ.  

Μια νεκρόπολη βρισκόταν κοντά στα τείχη του ναού, όπου θάφτηκαν μοναχοί και ευεργέτες του μοναστηριού. Περίπου 50 ονόματα είναι γνωστά, επιπλέον, οι γραπτές πηγές δεν δίνουν ακριβείς τόπους ταφής. Οι αρχαιολόγοι εξέτασαν 21 ταφές σε τάφους και κρύπτες από τούβλα. Βρέθηκαν πολλοί σταυροί, ταφές με τούβλο (πέτρινο "μαξιλάρι") κάτω από το κεφάλι, που είναι γνωστά ως μοναστικά. Βρέθηκε η ταφόπλακα του Ντμίτρι Σολόβτσοφ, του 22χρονου γιου των ευεργετών της Μονής. 
Και το πιο σημαντικό εύρημα είναι η ζευγαρωμένη ταφή του ήρωα του πολέμου του 1812, του στρατηγού πεζικού Μπόρις Πολουέκτοφ και της συζύγου του Λιούμποφ Γκαγκαρίνα. Το πορτρέτο του Poluektov βρίσκεται τώρα στη Στρατιωτική Πινακοθήκη του Χειμερινού Παλατιού στην Αγία Πετρούπολη ανάμεσα σε τριακόσια τριάντα δύο πορτρέτα στρατιωτικών ηγετών του ρωσική στρατιά, συμμετέχοντες στις εκστρατείες του 1812-1814. Πέθανε στις 6 Οκτωβρίου 1843 στη Βαρσοβία και μεταφέρθηκε για ταφή στην έρημο Σαρόφ ως ευεργέτης της.

Στις 22 Σεπτεμβρίου 2018, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην έρημο Σαρόφ, ο Μητροπολίτης Νίζνι Νόβγκοροντ και Αρζάμας πραγματοποίησε προσευχή για την έναρξη της αναβίωσης της εκκλησίας προς τιμήν της εικόνας της Υπεραγίας Θεοτόκου "Ζωοδόχος Άνοιξη", στις 24 Μαΐου 2019—την τοποθέτηση του ναού και στις 7 Νοεμβρίου 2019 — την αφιέρωση πέντε τρούλων με σταυρούς που εγκαταστάθηκαν στον ανακτώμενο ναό προς τιμήν της εικόνας της Μητέρας του Θεού "Η Ζωοδόχος Άνοιξη".