Ο Πρόεδρος της Εσθονίας, Άλαρ Κάρις, υπέβαλε στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας τον πρόσφατα ψηφισμένο νόμο που υποχρεώνει την Εσθονική Χριστιανική Ορθόδοξη Εκκλησία να διακόψει κάθε δεσμό με το Πατριαρχείο Μόσχας, ζητώντας να κριθεί αντισυνταγματικός.

Ο Εσθονός πρόεδρος δήλωσε ότι οι διατάξεις που ψήφισε το Κοινοβούλιο παραβιάζουν βασικές συνταγματικές αρχές, συγκεκριμένα τα άρθρα 11, 40 και 48 του Συντάγματος, περιορίζοντας τις ελευθερίες της θρησκευτικής πίστης και της οργάνωσης. Επισήμανε, επίσης, ότι η απαγόρευση «δογματικών δεσμών» με ξένα θρησκευτικά κέντρα είναι υπερβολική και ενδέχεται να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα — την ενίσχυση της επιρροής των ξένων ηγετών στους πιστούς.

«Όταν το κράτος παρεμβαίνει σε δόγματα και τελετουργίες, δεν μειώνει τους κινδύνους, αλλά δημιουργεί νέους», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Ο νόμος που τροποποιεί το νομοθετικό πλαίσιο για τις Εκκλησίες και τις Ενορίες ψηφίστηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2025, παρά τις επανειλημμένες ενστάσεις του Προέδρου. Μεταξύ άλλων, ορίζει ότι οι θρησκευτικοί οργανισμοί που υπάγονται σε ξένα κέντρα, τα οποία οι αρχές θεωρούν απειλή για την εθνική ασφάλεια, οφείλουν να τροποποιήσουν τα καταστατικά τους. Αν δεν συμμορφωθούν, οι τοπικές ενορίες μπορούν να αποχωρήσουν και να δημιουργήσουν νέα νομικά πρόσωπα χωρίς έγκριση της μητρικής Εκκλησίας.

Παρατηρητές σημειώνουν ότι ο νόμος στοχεύει ουσιαστικά την Εσθονική Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία (πρώην Εκκλησία του Πατριαρχείου Μόσχας στην Εσθονία). Κυβερνητικά στελέχη έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, η Εκκλησία ενδέχεται να αντιμετωπίσει ακόμα και απαγόρευση λειτουργίας.

Η ένταση γύρω από την Εκκλησία κορυφώθηκε από τον Μάιο του 2024, όταν το εσθονικό κοινοβούλιο χαρακτήρισε τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία «θεσμικό υποστηρικτή» της ρωσικής στρατιωτικής επέμβασης στην Ουκρανία. Ο τότε υπουργός Εσωτερικών, Λάαουρι Λαένεμετς, είχε δηλώσει ότι στόχος είναι η πλήρης ρήξη της εσθονικής Εκκλησίας με το Πατριαρχείο Μόσχας και η αναγνώριση της «αιρετικής φύσης» του τελευταίου.

Υπό πίεση, ο Μητροπολίτης Ταλίν και πάσης Εσθονίας Ευγένιος εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα μετά την άρνηση των αρχών να του ανανεώσουν την άδεια παραμονής. Στη συνέχεια, κληρικοί της Εσθονικής Εκκλησίας απηύθυναν εκκλήσεις στον ΟΗΕ καταγγέλλοντας παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πιστών, ενώ Εκκλησίες από όλο τον ορθόδοξο κόσμο εξέφρασαν δημόσια την υποστήριξή τους.

Αντιδρώντας στις εξελίξεις, ο Μητροπολίτης Ευγένιος ευλόγησε τους ιερείς για εντατική προσευχή. Από τις 6 έως τις 12 Οκτωβρίου, στους ναούς του Ταλίν θα τελούνται καθημερινά παρακλήσεις και ακάθιστοι ύμνοι «υπέρ της Εσθονικής Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας». Στο μήνυμά του, ο Μητροπολίτης κάλεσε τους πιστούς «σε ένθερμη προσευχή για την Εκκλησία μας».