Η ζωή του κάθε παιδιού συνίσταται σε μεγάλο βαθμό στις προειδοποιήσεις από τους γονείς για διάφορους κινδύνους, απαγορεύσεις και εξηγήσεις τους: Δεν μπορείς να βάλεις τα δάχτυλά σου στην πρίζα, γιατί θα σε πονέσει πολύ. Δεν πρέπει να πηδήξεις σε μια λακκούβα την άνοιξη γιατί θα κρυώσεις. Είναι επικίνδυνο να τρέξεις στο δρόμο γιατί θα πέσεις στο αμάξι. Δεν μπορείς να φύγεις από την παιδική χαρά με ένα ξένο γιατί μπορεί να συμβεί κάτι κακό μαζί του. Τα παιδιά και οι έφηβοι θα χρειαστούν τις ίδιες προειδοποιήσεις στο δρόμο της πνευματικής ζωής. Πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας για τους κινδύνους των αιρέσεων; Για αυτό μας λέει ο αρχιερέας Αντρέι Μπαϊκώφ, ηγούμενος του Ιερού Ναού του Αποστόλου και του Ευαγγελιστή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην πόλη Σαχτέρσκ της περιοχής του Ντονμπάς.

Πατέρα Αντρέι, σε ποια ηλικία πρέπει να πούμε στο παιδί για τις αιρέσεις, τα σχισματικά και τα λοιπά; Ποια πρέπει να είναι η πρώτη συζήτηση για αυτό το θέμα;

Νομίζω ότι πρέπει να μιλάμε για αιρέσεις και σχίσματα με το παιδί όταν θα είναι αρκετά εκκλησιαζόμενο. Δεν μπορούμε να πούμε για συγκεκριμένη ηλικία, ότι αυτό πρέπει να γίνει στην ηλικία των πέντε ή οκτώ. Πρέπει να κοιτάξετε την κατάσταση του παιδιού, πρώτα απ' όλα την πνευματική. Εάν το παιδί μεγαλώνει σε μια εκκλησιαζόμενη οικογένεια, πηγαίνει στην εκκλησία, μεταλαμβάνει το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, ζει μια πνευματική ζωή (ή τουλάχιστον δεν είναι ξένη για αυτόν), τότε σ’ ένα τέτοιο παιδί πρέπει να πούμε τι θα συμβεί, αν ένα άτομο πέσει σε αίρεση. Να πούμε πόσο επικίνδυνο είναι.

Πριν να συζητήσετε ένα τέτοιο θέμα, θα πρέπει να αναλύσετε τη στάση του παιδιού απέναντι στην πνευματικότητα, στην προσευχή, στο γεγονός ότι τα αγαπημένα του πρόσωπα επισκέπτονται το ναό. Εάν το παιδί πηγαίνει στο κατηχητικό σχολείο, μπορεί να ξέρει πολλά πράγματα ήδη, τότε η συνομιλία θα έχει διαφορετική πορεία από ότι με κάποιον που δεν πηγαίνει στο σχολείο. Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη η πνευματική ανάπτυξη ενός γιου ή μιας κόρης, επειδή όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά και αναπτύσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς.

Πρέπει να προσδιορίσετε σωστά το περιεχόμενο της συνομιλίας. Πρέπει επίσης να είναι κατάλληλο για την ηλικία του παιδιού. Εάν αρχίσετε να μιλάτε με ένα πεντάχρονο παιδί για την αίρεσης «Λευκή Αδελφότητα», είναι απίθανο να καταλάβει κάτι. Με άλλα λόγια πρέπει να κοιτάξετε το συγκεκριμένο παιδί και να προσανατολίσετε τη συνομιλία ειδικά σε αυτό. Όμως πραγματικά χρειάζεται να μιλήσουμε για αυτά τα θέματα, επειδή ο κόσμος είναι τώρα γεμάτος με ψευδείς προφήτες και ψεύτικους δασκάλους, και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο για τα παιδιά μας.

Το δεύτερο πολύ σημαντικό σημείο: η συζήτηση για τις αιρέσεις δεν πρέπει να προηγείται των συζητήσεων για την Ορθοδοξία. Η γνώση για τις αιρέσεις δεν πρέπει να έρχεται νωρίτερα από τη γνώση για τις διδασκαλίες του Χριστού. Είναι απαραίτητο να μεταδώσουμε στα παιδιά, πρώτα απ' όλα, ότι η Ορθοδοξία είναι το κέντρο της ζωής μας, ο ακρογωνιαίος λίθος της, η πηγή στην οποία πρέπει να αγωνιστούμε, η μητρική θρησκεία μας.

Τρίτον: οι γονείς πρέπει να μεταφέρουν στο παιδί και να κατανοήσει ότι μια αίρεση δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη σκοτεινή πλευρά της ζωής. Για να τα αποδώσουμε όλα αυτά σε δαιμονικούς πειρασμούς, με τους οποίους ο διάβολος δελεάζει τους ανθρώπους. Όσο ελκυστική και αν είναι η αδελφότητα, αν είναι ολοκληρωτική καταστροφική λατρεία, τότε θα πρέπει να το προσέχεις ... Πρέπει να πεις στα παιδιά όλα όσα λέει κάθε γονέας στο παιδί, θέλοντας να προειδοποιήσεις για την δυστυχία.

Πώς να διαμορφώσετε τη στάση του παιδιού απέναντι στους σεχταριστές;

- Νομίζω, πρώτα απ’ όλα, είναι σημαντικό να επικεντρωθούμε στην καταστροφική βάση της αίρεσης. Κάθε αίρεση καταστρέφει τον άνθρωπο.

Το πως να επικοινωνήσουμε με τους σεχταριστές, ίσως πρέπει να εξηγήσουμε στο παιδί ότι δεν είναι απαραίτητο, επειδή κατά συντριπτική πλειοψηφία οι σεχταριστές επικοινωνούνε με αξιοπρέπεια μόνο μεταξύ τους. Η επικοινωνία με άλλους ανθρώπους δεν είναι πολύ ενδιαφέρον για αυτούς, ειδικά όταν δεν τους δίνεται η ευκαιρία να επιβάλουν την άποψή τους. Και όμως θα συμβούλευα σ’ ένα εκκλησιαζόμενο παιδί να μην έρχεται σε στενή επαφή με σεχταριστές, ούτε και απλά να παίζει μαζί τους. Αυτή η επικοινωνία θα έχει κάποια επίδραση στην ψυχή, οπότε είναι καλύτερα να την αποφύγει.

Και αν έχει ήδη κάνει φίλους, τι να κάνουμε; Δεν μπορούμε να πούμε: «Να μην γίνεις φίλος μαζί του, δεν πιστεύει σωστά!»

Φυσικά, δεν μπορείτε να πείτε έτσι. Εάν έχουν ήδη φιλία, εάν έχουνε κοινά ενδιαφέροντα και δραστηριότητες, εάν οι γονείς είναι προσεκτικοί, βλέπουν ότι η επικοινωνία δεν αφορά την πνευματικότητα του παιδιού, την ψυχή του, τη θρησκεία του, τότε η επικοινωνία δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απαγορεύεται. Και αν αρχίσει η κλίση προς την πειστικότητα, την αναταραχή (που είναι ο στόχος όλων των αιρέσεων), τότε ο ρόλος των γονέων είναι να προστατεύσουν το παιδί, αυτό είναι ξεκάθαρο.

Πώς να εξηγήσουμε στο παιδί πώς μια αίρεση διαφέρει από άλλες θρησκείες;

- Είναι δύσκολη ερώτηση. Είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσεις στο παιδί τις δογματικές διαφορές, τις ιδιαιτερότητες της θρησκείας και τα λοιπά. Το παιδί θα τα μάθει όλα αυτά σε όλη του τη ζωή: σε μαθήματα ιστορίας, στην εκκλησία, στο κατηχητικό σχολείο, από βιβλία. Όσον αφορά την αρχική γνώση, πρέπει να πείτε στα παιδιά ότι υπάρχουν μόνο μερικές παραδοσιακές πεποιθήσεις. Και οι άνθρωποι που τηρούν την παραδοσιακή θρησκεία ποτέ δεν θα συμμορφωθούν κανέναν με το δόγμα τους, να σπρώξουν κάποια φυλλάδια, να τους προσκαλέσουν να εργαστούν, να προσευχηθούν κτλ.

Οι άνθρωποι της παραδοσιακής θρησκείας, όπως Μουσουλμάνοι ή Ιουδαίοι δεν θα χτυπήσουν την πόρτα σας ποτέ και δεν θα επιβάλλονται. Εσείς θα πρέπει να πάτε στη συναγωγή, στο τζάμι, στην εκκλησία όπου σας βοηθούν. Εσείς πρέπει να κάνετε την πρώτη κίνηση προς τον Θεό, με αυτό τον τρόπο διακρίνετε την παραδοσιακή θρησκεία από τις αιρέσεις. Αν σας επιβάλλουν, διαφημίζουν την πεποίθηση, συνήθως είναι αιρέσεις.