Πριν λίγο καιρό, είχα την ευλογία να βρεθώ σε έναν ναό και να ακούσω μια ομιλία του μητροπολίτη Κασίρσκου Φεογνόστου σχετικά με το πόσο σημαντικό είναι να μην κατακρίνουμε τον πλησίον μας. Ανάμεσα στα λόγια του, μια φράση με χτύπησε κατευθείαν στην καρδιά:
«Μη βιάζεστε να κατακρίνετε! Εμείς βλέπουμε την αμαρτία, αλλά τη μετάνοια τη βλέπει μόνο ο Θεός».

Σκέφτηκα τότε πόσο δύσκολο είναι να φανταστείς έναν άνθρωπο να μετανοεί, τη στιγμή που μπροστά σου έχει κάνει κάτι φανερά κακό. Η δική μου πρώτη αντίδραση είναι συνήθως η αυστηρή κριτική. Το ομολόγησα αυτό και στον πνευματικό μου. Αλλά ο Θεός με αξίωσε να ζήσω ένα περιστατικό που επιβεβαίωσε με τρόπο συγκλονιστικό τη φράση του δεσπότη.

Ήταν μια συνηθισμένη μέρα, επιστρέφοντας από τη δουλειά. Στην ίδια στάση με εμένα μπήκε στο λεωφορείο κι ένας νεαρός, κρατώντας καφέ σε χάρτινο ποτήρι. Εγώ κάθισα κοντά στον οδηγό, εκείνος πήγε στο πίσω μέρος. Σε κάποια στιγμή, ο οδηγός απευθύνθηκε από το μεγάφωνο:
«Ο επιβάτης στο πίσω κάθισμα, σηκώστε σας παρακαλώ το ποτήρι από το πάτωμα!»

Και τότε άρχισε κάτι που δεν περίμενα. Ο νεαρός σηκώθηκε αγανακτισμένος, άρχισε να φωνάζει, να υπερασπίζεται τον εαυτό του με ένταση, λέγοντας ότι δεν έγινε επίτηδες, ότι θα το μάζευε φεύγοντας, και γιατί να του κάνουν παρατήρηση. Ο οδηγός προσπαθούσε να του εξηγήσει ήρεμα, αλλά η κατάσταση γρήγορα ξέφυγε από τον έλεγχο. Οι φωνές τους τάραξαν όλο το λεωφορείο. Η ένταση ήταν σχεδόν απτή — σαν να πλάκωσε ο αέρας από βάρος. Ένιωσα τρόμο, και μόνο που ήμουν παρούσα.

Έκανα τον σταυρό μου και ψιθύρισα: «Κύριε, ελέησον».

Πέρασαν περίπου δέκα λεπτά. Ξαφνικά, ο ίδιος νεαρός σηκώθηκε και πήγε ξανά μπροστά, στον οδηγό. Η καρδιά μου σφίχτηκε: «Πάλι;» σκέφτηκα. Μα αυτό που ακολούθησε με έκανε να ντραπώ για τις σκέψεις μου:

«Θέλω να ζητήσω συγγνώμη. Σας πρόσβαλα, έκανα λάθος. Συγχωρήστε με».

Τα είπε καθαρά, δυνατά, με αποφασιστικότητα, παρόλο που φαινόταν ότι του ήταν δύσκολο. Ο οδηγός του απάντησε σε ήρεμο τόνο, και ο νεαρός γύρισε πίσω χωρίς να κάνει άλλο θόρυβο. Εκείνη τη στιγμή ήρθαν ξανά στο μυαλό μου τα λόγια του μητροπολίτη:
«Βλέπουμε την αμαρτία, αλλά τη μετάνοια τη βλέπει μόνο ο Θεός».

Εγώ τον είχα ήδη καταδικάσει. Τον είχα ταυτίσει με το κακό που έφερε μαζί του. Μα εκείνος, την ώρα που εγώ τον κατηγορούσα μέσα μου, είχε ήδη αρχίσει να μετανοεί. Και το απέδειξε με μια δημόσια συγγνώμη — πράξη δύσκολη και γενναία.

Όταν αργότερα το συζήτησα με τον πνευματικό μου, μου υπενθύμισε μια ρήση του αγίου Αββά Δωροθέου:
«Μην κατακρίνεις τον πλησίον σου· την αμαρτία του την ξέρεις, αλλά τη μετάνοιά του — όχι».

Από τότε, αυτή η φράση έχει ριζώσει μέσα μου. Γιατί πόσες φορές — με τον λόγο ή έστω μόνο με τη σκέψη — καταδικάζω τους άλλους τόσο εύκολα... Και πόσες φορές δεν είμαι μάρτυρας της αλλαγής τους, της μετάνοιας τους, της εσωτερικής τους πάλης. Δεν τη βλέπω — άρα δεν μου ανήκει η κρίση.

Κύριε, δώσε μου να βλέπω τα δικά μου σφάλματα και να μην κατακρίνω τον πλησίον μου.