Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία ελπίζει να βρεθεί λύση στα προβλήματα μεταξύ των ορθοδόξων εκκλησιών μέσω του διαλόγου, αλλά δεν θα συνεχίσει να αρνείται αιτήματα από τους κληρικούς εκείνων των τοπικών ορθόδοξων εκκλησιών των οποίων οι ηγεσίες συνδέθηκαν με το σχίσμα. Αυτό δήλωσε ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων, επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων (ΤΕΕΣ) του Πατριαρχείου Μόσχας, την Τρίτη, σχολιάζοντας την κατάσταση σε σχέση με τη δημιουργία της Πατριαρχικής Εξαρχίας της Αφρικής.

"Θα συνεχίσουμε την υπηρεσία που εκτελούμε και αν μας προσεγγίσουν κληρικοί ή λαϊκοί από εκείνες τις εκκλησίες που έχουν συσχετιστεί με το σχίσμα, δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να τους αρνηθούμε. Αυτή είναι η λογική μας <...> Δεδομένου ότι τόσο οι λαϊκοί όσο και οι κληρικοί από εκείνες τις εκκλησίες που συσχετίστηκαν με το σχίσμα στρέφονται τώρα προς εμάς, δεν μπορούμε παρά να ανταποκριθούμε σε αυτά τα αιτήματα", δήλωσε ο Μητροπολίτης στους δημοσιογράφους.

Σύμφωνα με τον ίδιο, έχει ήδη υπάρξει αντίδραση στη δημιουργία της Εξαρχίας από τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο, ο οποίος δήλωσε ότι τώρα θα υπάρξουν "δύο παράλληλες αποστολές" στην αφρικανική ήπειρο και σημείωσε ότι όταν λένε ότι δεν υπάρχει σχίσμα στην παγκόσμια Ορθοδοξία, αυτό δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. "Η διάσπαση στην παγκόσμια Ορθοδοξία έχει συντελεστεί, δεν είμαστε εμείς οι εμπνευστές της, δεν φέρουμε εμείς την ευθύνη. <...> Όλες οι αποφάσεις που έλαβε το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως από τα τέλη του 2018, κατά τη γνώμη μας, ήταν λανθασμένες, λυπούμαστε γί αυτό και αν το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως κινηθεί στην ίδια άκαμπτο δρόμο, αυτό δεν θα οδηγήσει σε τίποτα καλό", είπε ο Ιεράρχης.

Ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας επανέλαβε τη θέση του Πατριαρχείου Μόσχας ότι η λύση των διορθόδοξων προβλημάτων βρίσκεται στο επίπεδο του διαλόγου και ότι οι Προκαθήμενοι των εκκλησιών πρέπει να συναντηθούν και να συζητήσουν τα συσσωρευμένα ζητήματα. Ο επικεφαλής του ΤΕΕΣ χαρακτήρισε την τρέχουσα κατάσταση στην παγκόσμια Ορθοδοξία "τρέλα όταν κάποιος αποφασίζει τα πάντα για όλους και λέει ότι έχει κάποια ειδικά προνόμια που έλαβε από τους αποστόλους και μπορεί να εισβάλει στα όρια των άλλων εκκλησιών".

"Ελπίζουμε ότι αργά ή γρήγορα θα επικρατήσει η λογική, ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως θα μετακινηθεί από το μονόλογο σε διάλογο και θα είναι δυνατό να συζητηθούν τα προβλήματα που έχουν προκύψει σε Πανορθόδοξο επίπεδο. Ίσως τότε να βρεθεί κάποια λύση από τη συλλογική λογική, όπως συνέβη πολλές φορές στην ιστορία της εκκλησίας", πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Στις 29 Δεκεμβρίου, η Ιερά Σύνοδος της ΡΟΕ αποφάσισε να δημιουργήσει την Πατριαρχική Εξαρχία της Αφρικής. Η Σύνοδος αποφάσισε να δεχτεί 102 κληρικούς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας από οκτώ αφρικανικές χώρες με τις ενορίες τους στη δικαιοδοσία της ΡΟΕ μετά από ανάλογα αιτήματα. Στην απόφαση διευκρινίζεται ότι αυτό έγινε επειδή ο Πατριάρχης Θεόδωρος της Αλεξάνδρειας αποδεχτηκε το σχίσμα και τιμούσε τη λειτουργία, μετά τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο της Κωνσταντινούπολης, τον επικεφαλής της λεγόμενης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας (ΟΕΟυ) Επιφάνιο Ντουμένκο και συλλειτούργησε μαζί του. Η ΟΕΟυ αναγνωρίστηκε επίσης προηγουμένως από την ιεραρχία των εκκλησιών Ελλάδας και Κύπρου.