Ο Άγιος Ευστάθιος, Αρχιεπίσκοπος της Αντιόχειας (323331) γεννήθηκε στη Σιντέ Παμφυλία στο δεύτερο μισό του τρίτου αιώνα. Ήταν επίσκοπος της πόλης της Βέριας, απολάμβανε την αγάπη και το σεβασμό του λαού και, κατόπιν αιτήματος του ποιμνίου, ανυψώθηκε από τους πατέρες της Α Οικουμενικής Συνόδου (325) στην έδρα της Αντιόχειας.
Ο Άγιος Ευστάθιος ήταν ένας βαθιά μορφωμένος θεολόγος και διακρίθηκε επίσης από την εκτεταμένη γνώση του για τις κοσμικές επιστήμες. Όταν η αίρεση του Άριου άρχισε να εξαπλώνεται στην Ανατολή, ο οποίος δεν αναγνώρισε τη συνύπαρξη του Υιού του Θεού με τον πατέρα, ο Άγιος Ευστάθιος αγωνίστηκε με ζήλο – προφορικά και γραπτώς – για την καθαρότητα της ορθόδοξης πίστης. Το 325, ο Ιερός ίσος προς τους Αποστόλους Τσάρος Κωνσταντίνος ο Μέγας (306-337) συγκάλεσε την πρώτη Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας. Ο πρώτος πρόεδρος αυτού του Συμβουλίου ήταν ο Άγιος Ευστάθιος.
Η Σύνοδος καταδίκασε τις διδασκαλίες του Άριου και έθεσε την ορθόδοξη ομολογία στο σύμβολο της Πίστεως. Ο ξέφρενος Άριος, όπως τον αποκαλούσε ο Άγιος Ευστάθιος, ο οποίος δεν ήθελε να εγκαταλείψει το λάθος του, και οι ομοϊδεάτες του, το Συμβούλιο, έχοντας αποβάλει, αφορίστηκε από την Εκκλησία. Ωστόσο, μεταξύ των επισκόπων που υπέγραψαν το σύμβολο της Νίκαιας, υπήρχαν και εκείνοι που συμπάθησαν με την αίρεση του Άριου και υπέγραψαν τις πράξεις του Συμβουλίου όχι από πεποίθηση, αλλά από φόβο αφορισμού. Μετά το Συμβούλιο, άρχισαν οι ίντριγκες τους εναντίον του Αγίου Ευστάθιου. Με μεγάλη πονηριά, έλαβαν τη συγκατάθεσή του να συγκαλέσουν ένα τοπικό συμβούλιο στην Αντιόχεια. Έχοντας δωροδοκήσει μια πόρνη, την έπεισαν να έρθει στον καθεδρικό ναό με ένα μωρό και να ψευδορκήσει ότι ο Άγιος Ευστάθιος ήταν ο πατέρας του μωρού. Παραβιάζοντας τους αποστολικούς κανόνες ότι μια κατηγορία εναντίον ενός κληρικού πρέπει να γίνει αποδεκτή με την επιβεβαίωση δύο μαρτύρων, οι Αρειανοί κήρυξαν τον Άγιο Ευστάθιο καθαιρεμένο. Εξορίστηκε στη Θράκη χωρίς δίκη. Αλλά η ψευδαίσθηση της κατηγορίας αποκαλύφθηκε σύντομα: σοβαρά άρρωστος μετά τη συκοφαντία, η γυναίκα μετανόησε, κάλεσε τον κλήρο και ομολόγησε την αμαρτία της παρουσία πολλών ανθρώπων. Ωστόσο, εκείνη την εποχή ο Άγιος Κωνσταντίνος ο Μέγας είχε πεθάνει και ο γιος του Κωνσταντίνος (337-361), ο οποίος συμμεριζόταν τις αιρετικές απόψεις του Άριου και προστάτευε τους αριανούς επισκόπους, ανέβηκε στο θρόνο. Ο Άγιος Ευστάθιος, ακόμη και στην εξορία, εξακολουθούσε να αγωνίζεται με ζήλο για την Ορθοδοξία. Πέθανε στην εξορία, στην πόλη των Φιλίππων ή Τραϊανόπολη, το 337.
Το δεύτερο Οικουμενικό Συμβούλιο, που πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 381, επιβεβαίωσε το Ορθόδοξο δόγμα, το οποίο ο Άγιος Ευστάθιος υπερασπίστηκε με ζήλο. Το αριανό ψευδές δόγμα αναθεματίστηκε για άλλη μια φορά ως αίρεση.
Το 482, τα λείψανα του Αγίου Ευσταθίου μεταφέρθηκαν τιμητικά από τους Φιλίππους στην Αντιόχεια, προς μεγάλη χαρά των Αντιοχείων, οι οποίοι δεν έπαψαν να τιμούν και να αγαπούν τον Πατριάρχη Ομολογητή τους.
Ο Άγιος Ευστάθιος τιμήθηκε από τους μεγάλους αγίους του 4ου αιώνα Βασίλειος ο Μέγας, Ιωάννης Χρυσόστομος, Αθανάσιος Αλεξανδρείας, Επιφάνιος Κύπρου, Αναστάσιος Σινά και Ιερώνυμος Στριδών. Ο διάσημος εκκλησιαστικός ιστορικός Επίσκοπος Θεοδώρητος του Κίρσκ αποκαλεί τον Άγιο Ευστάθιο πυλώνα της Εκκλησίας και ευσέβεια στο ίδιο επίπεδο με τον Άγιο Αθανάσιο της Αλεξάνδρειας και άλλους επισκόπους, τους κύριους πρωταθλητές της Ορθοδοξίας.
Η Εκκλησία θυμάται τον Άγιο Ευστάθιο της Αντιόχειας
05.03.2024, 06:00