Πώς να μην γίνεστε συνεργός στη κλοπή
Διαβάστε περισσότερα

Τι μας έρχεται στο μυαλό όταν μιλάμε ή ακούμε για κλοπή; Πιθανότατα, ότι πρόκειται για μια τρομερή πράξη, που πιθανώς έχει γίνει "σε μεγάλη κλίμακα" και σίγουρα με μας, τους "έντιμους κύριους" δεν έχει καμία σχέση. Όμως είναι έτσι; Αναζητούμε απαντήσεις μαζί με τον πρωθιερέα Alexander Pislar, Πρύτανη του Δήμου Krasnokutsk της Επισκοπής Ποκρόβσκαγια.

Μία από τις δέκα εντολές λέει: "Ου κλέψεις". Πατέρα Αλέξανδρε, τι σημαίνουν αυτά τα λόγια;

- Η όγδοη από τις δέκα εντολές απαγορεύει να οικειοποιούμαστε κάτι που δεν μας ανήκει. Η αμαρτία που διαπράχθηκε με την παραβίαση αυτής της εντολής έχει πολλές μορφές. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι παραβιάζουν αυτήν την εντολή και διαπράττουν αμαρτία όταν δεν εκτελούν τα καθήκοντά τους, οι εργοδότες με την παρακράτηση μισθών, οι πωλητές με τη διαφήμιση προϊόντων χαμηλής ποιότητας και σε υπερβολικές τιμές, οι δικαστές  δικαιολογώντας τους ενόχους και τιμωρώντας εκείνους που δεν εμπλέκονται σε έγκλημα, οι απατεώνες όταν προβάλλουν ασθένεια ή ακραία φτώχεια , δημόσιοι υπάλληλοι κάνοντας κατάχρηση εξουσίας και κερδίζοντας χρήματα εις βάρος του κρατικού ταμείου κ.λπ. Η ποικιλία των μορφών είναι τόσο μεγάλη που αυτή η λίστα δεν έχει τέλος.

Ίσως έχετε αναφέρει τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα που σχετίζονται περισσότερο με ορισμένα επαγγέλματα. Αμαρτάνει ένα άτομο κλέβοντας στην καθημερινή ζωή;

- Πράγματι, οι εκδηλώσεις αυτής της αμαρτίας που σχετίζεται με την παραβίαση αυτής της εντολής μπορεί να είναι αμυδρά αισθητές. Ας υποθέσουμε ότι μας προτείνεται να αγοράσουμε κάτι που δεν χρειάζεται σε τιμή σημαντικά χαμηλότερη από το κόστος. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να προβληματιστούμε γιατί τα προϊόντα είναι τόσο φθηνά, προσέξτε την εμφάνιση του εμπόρου. Μερικές φορές χάρη στην παρατηρητικότητά μας αποδεικνύεται ότι το προτεινόμενο προϊόν είναι απλώς κλεμμένο. Αγοράζοντας ένα τέτοιο πράγμα γινόμαστε συμμέτοχοι κλοπής και επιπλέον ενθαρρύνουμε ένα άτομο που κάνει έναν αμαρτωλό τρόπο ζωής. Ένα άλλο παράδειγμα είναι μια κατάσταση στην οποία ένα άτομο δεν θέλει να επιστρέψει πράγματα που ανήκουν σε κάποιον άλλο, αν και μπορεί να το κάνει.

Τι γίνεται όμως με περιπτώσεις όταν ένα άτομο για παράδειγμα πήρε το στυλό κάποιου ή κάτι άλλο, για κάποιο λόγο ξέχασε να το επιστρέψει ή δεν είχε την ευκαιρία;

- Νομίζω ότι με την πρώτη ευκαιρία το αντικείμενο πρέπει να επιστραφεί στον ιδιοκτήτη. Και φυσικά να θεωρήσετε την πράξη σας ως ακούσια αμαρτία. Όμως αξίζει να σημειωθεί ότι η όγδοη εντολή παραβιάζεται συνήθως σκόπιμα ενώ αναζητούνται δήθεν βάσιμοι λόγοι οι οποίοι παρεμπιπτόντως επιβεβαιώνουν μόνο την αμαρτία της πράξης.

Μπορούμε να κλέψουμε τον εαυτό μας;

- Αυτό είναι ένα φιλοσοφικό ερώτημα, μπορεί να ερμηνευθεί με αφηρημένο τρόπο. Γενικά κάθε φορά που διαπράττουμε αμαρτία κλέβουμε τους εαυτούς μας διότι στερούμαστε το υψηλότερο καλό  την σωτηρία. Γενικώς αυτό επιβεβαιώνουν τα λόγια της Αγίας Γραφής: «μὴ πλανᾶσθε· οὔτε πλεονέκται οὔτε κλέπται, οὐχ ἅρπαγες βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι» (Προς Κορινθίους Α’ 6.8).

Τι πιστεύετε ότι ωθεί ένα άτομο σε ένα έγκλημα που τιμωρείται τόσο από το νόμο του κράτους όσο και από το νόμο του Θεού;

- Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν μερικοί λόγοι. Ο πρώτος σχετίζεται με την ανατροφή που λαμβάνει ένα άτομο στην οικογένεια. Εάν οι γονείς δεν εξηγούν τι είναι καλό και τί είναι κακό, σύμφωνα με τις εντολές του Θεού, τους σωστούς κανόνες συμπεριφοράς στην κοινωνία, εάν για κάποιο λόγο δεν έδωσαν μόρφωση που θα του επέτρεπε να κερδίσει ένα άτομο έντιμα τα προς το ζην, τότε υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ότι το παιδί μετά την ενηλικίωση θα ακολουθήσει έναν παραβατικό τρόπο ζωής. Απλώς δε θα έχει άλλη επιλογή. Αυτό όμως ισχύει για αποτυχημένες οικογένειες χωρίς κοινωνική ζωή. Ο δεύτερος λόγος είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός ατόμου. Τίποτα δεν ενθαρρύνει το έγκλημα παρά η τεμπελιά και η αδράνεια. Θα συμφωνήσετε ότι είναι πολύ δελεαστικό να αποκτήσετε πλούτο γρήγορα και εύκολα χωρίς να κάνετε καμία προσπάθεια. Τέλος, ο τρίτος λόγος είναι το πάθος για το χρήμα που υποδουλώνει ένα άτομο στην επιθυμία του εύκολου και γρήγορου πλούτου με οποιοδήποτε τρόπο, παρά το γεγονός ότι η οικονομική του κατάσταση είναι ήδη αρκετά ισχυρή.

Πείτε μου, πώς πρέπει να φέρεται ένας Χριστιανός στην αμαρτία της κλοπής και στο άτομο που τη διαπράττει;

- Υπάρχει απάντηση στην Αγία Γραφή. Οι Χριστιανοί πρέπει να διακόψουν κάθε επικοινωνία με αυτούς που συνειδητά και ξεκάθαρα ζουν μια αμαρτωλή ζωή (βλ. Α’ Κορινθίους 5:11). «Μικρά ζύμη όλον το φύραμα ζυμοί;» (Α’ Κορινθίους 5:6), λέει ο Απόστολος Παύλος. Αλλά εκτός από το γεγονός ότι με αυτόν τον τρόπο προστατεύουμε τον εαυτό μας από την επίδραση της αμαρτίας επηρεάζουμε επίσης και τον αμαρτωλό. Όταν τον στερούμε από αυτήν την απλή ανθρώπινη επικοινωνία έχει την ευκαιρία να προβληματιστεί σχετικά με τη συμπεριφορά του και να πάρει στο δρόμο της μετάνοιας.

Ποια είναι η θέση της Εκκλησίας σε σχέση με τους κλέφτες στα καταστήματα (shoplifting) και τους καθ’ έξιν κλεπτομανείς. Ο πρώτος κρύβεται πίσω από μια κοινωνική διαμαρτυρία και το επιχείρημα: "το κατάστημα είναι πλούσιο ενώ εγώ είμαι φτωχός, δεν θα το στερηθεί", ενώ ο δεύτερος έχει να κάνει με μία ασθένεια. Αυτό δικαιολογεί τέτοια άτομα;

- Όχι μόνο σήμερα αλλά και πριν οι άνθρωποι που διέπρατταν κλοπή προσπαθούσαν να βρουν μια δικαιολογία για την αμαρτωλή εξάρτησή τους. Γνωρίζουμε ότι η πορεία προς τη σωτηρία είναι σταδιακή. Και το πρώτο βήμα σε αυτό το μονοπάτι είναι η αναγνώριση της αμαρτίας. Εάν ένα άτομο αρνείται να χαρακτηρίσει την αμαρτία σαν αμαρτία, αυτό σημαίνει ότι δεν είναι έτοιμος να κάνει ακόμη καν το πρώτο βήμα. Τι να πούμε για την κλοπή όταν ορισμένοι είναι έτοιμοι να δικαιολογήσουν τις πιο τρομερές αμαρτίες συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας. Θυμηθείτε τον Raskolnikov (σημείωση του μεταφραστή: Ντοστογιέφσκι «Έγκλημα και Τιμωρία») και τη θεωρία του.

Φυσικά, μπορείτε να πείσετε τον εαυτό σας ότι τα οφέλη κατανέμονται άδικα μεταξύ των ανθρώπων, ότι έχουμε το δικαίωμα να πάρουμε ατιμώρητα αυτό που δεν μας ανήκει αλλά η ουσία από αυτό δεν θα αλλάξει. Η αμαρτία θα εξακολουθεί να είναι αμαρτία και η αναζήτηση λόγων είναι η απόδειξη της. Παραβιάζοντας τους νόμους του Θεού, δικαιολογώντας το έγκλημα λόγω της ατέλειας του κόσμου, δεν τον κάνουμε τέλειο αλλά τον καταστρέφουμε ακόμη περισσότερο και κατηγορούμε τον εαυτό μας με τις πράξεις μας.

Γιατί οι άνθρωποι δεν θεωρούν τέτοια προφανώς αμαρτωλά φαινόμενα στην κοινωνία ως αμαρτωλά, εφευρίσκοντας ουδέτερες ονομασίες για αυτούς (shoplifting, κλεπτομανία);

- Επειδή οι άνθρωποι δεν θέλουν να στραφούν στον Θεό μέσω μετάνοιας. Ο Δεκάλογος του Σινά που δόθηκε από τον Θεό μέσω του προφήτη Μωυσή απευθύνεται στον άνθρωπο της Παλαιάς Διαθήκης, με στόχο να τον προετοιμάσει για την υψηλότερη αλήθεια του Ευαγγελίου. Χωρίς την αποδοχή αυτών των εντολών ο άνθρωπος δεν μπορεί να αποδεχθεί υψηλότερες αλήθειες. Αυτό αναφέρεται στο Ευαγγέλιο: ο προφήτης Ιωάννης ο Βαπτιστής καταδίκαζε εκείνους που ήθελαν να βαπτιστούν με την μη εκπλήρωση των Δέκα Εντολών. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι τα λόγια του έχουν να κάνουν με την έβδομη εντολή. Ο προφήτης είπε στους ανθρώπους: «ὁ ἔχων δύο χιτῶνας μεταδότω τῷ μὴ ἔχοντι, καὶ ὁ ἔχων βρώματα ὁμοίως ποιείτω» (δηλαδή “αυτός που έχει δύο χιτώνας, ας δώση τον ένα εις εκείνον που δεν έχει, και Εκείνος που έχει τροφάς, ας κάμη το ίδιο”), στους τελώνες: «μηδὲν πλέον παρὰ τὸ διατεταγμένον ὑμῖν πράσσετε» (δηλαδή “μη εισπράττετε τίποτε παραπάνω από εκείνο, που έχει ορισθή από τον νόμον”), στους στρατιώτες: «μηδένα συκοφαντήσητε μηδὲ διασείσητε, καὶ ἀρκεῖσθε τοῖς ὀψωνίοις ὑμῶν» (δηλαδή “κανένα να μη συκοφαντήσετε, κανένα να μη εκφοβήσετε με απειλάς, δια να του αποσπάσετε χρήματα, και να αρκήσθε στον μισθόν σας”) (Λουκ, 3, 10-14). Βλέπουμε ότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής καλεί όχι μόνο να μην αμαρτάνουν αλλά και να κάνουν εκείνες τις πράξεις που θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να δεχτούν τον Χριστό και τη διδασκαλία Του.

Υπάρχει περίπτωση να σφετερισθείς κάτι ξένο και να μην θεωρηθεί αμαρτία;

- Τέτοιες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες. Αυτές περιλαμβάνουν καταστάσεις στις οποίες ένα άτομο παίρνει το πράγμα κάποιου άλλο με απόλυτη σιγουριά ότι ο ιδιοκτήτης και ο ίδιος θα του έδινε αυτό το πράγμα. Γενικώς αυτό το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπιστεί με προσοχή διότι εκούσια ή ακούσια μπορεί να ωθήσετε ένα άτομο να δικαιολογήσει παρόμοιες και όχι πάντα ακίνδυνες πράξεις.

Τι πρέπει να γίνει για να ξεπεραστεί η αμαρτία της κλοπής;

- Ο Απόστολος Παύλος λέει: «ὁ κλέπτων μηκέτι κλεπτέτω, μᾶλλον δὲ κοπιάτω ἐργαζόμενος τὸ ἀγαθὸν ταῖς χερσίν, ἵνα ἔχῃ μεταδιδόναι τῷ χρείαν ἔχοντι» (δηλαδή «Εκείνος που έκλεπτε, ας μη κλέπτη πλέον, αλλά πρέπει να κοπιάζη περισσότερον και να εργάζεται με τα ίδια του τα χέρια το έντιμον έργον του, ώστε να είναι εις θέσιν να μεταδίδη και εις εκείνον, που ευρίσκεται εις ανάγκην»). (Επιστολή προς Εφεσίους 4:28). Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η φράση υποδεικνύει έναν από τους κύριους λόγους για την αμαρτία, την απροθυμία για εργασία καθώς και μια αρετή με την άσκηση της οποίας ένα άτομο μπορεί να ξεπεράσει την αμαρτία δηλαδή την ελεημοσύνη.

Μπορεί κάποιος να εξιλεωθεί έναντι της αμαρτίας και με τι; Αρκεί η μετάνοια;

- Φυσικά. Ώσπου ο άνθρωπος είναι ζωντανός μπορεί να μετανοήσει για οποιαδήποτε αμαρτία, ακόμη και για την πιο σοβαρή. Το κύριο πράγμα είναι να μην αναβάλουμε τη μετάνοια για αόριστο χρόνο, παραμένοντας έτσι σε αμαρτωλή κατάσταση. Επίσης, ένα άτομο πρέπει να προσπαθήσει να επιστρέψει αυτό που είχε κλαπεί ή να αντισταθμίσει τη ζημιά με άλλο τρόπο και να απορρίψει αυτήν την αμαρτία δια παντός αλλάζοντας αποφασιστικά τη ζωή του.

Σύμφωνα με μερικούς γέροντες και ιέρειες χρηματικά ποσά που έχουν αποκτηθεί με ανέντιμο τρόπο και προορίζονται για καλές πράξεις όπως κατασκευή ναού, νοσοκομείου κ.λπ. πρέπει να αποφεύγονται. Είναι έτσι και γιατί;

- Όλα εξαρτώνται από την πνευματική διάθεση του ατόμου που κάνει τέτοιες δωρεές. Σίγουρα δεν είναι απαραίτητο να δεχτούμε βοήθεια από ένα άτομο που ζει στην αμαρτία, εμπλέκεται δηλαδή σε κλοπή και ταυτόχρονα πιστεύει ότι μπορεί να εξαγοράσει την κρίση του Θεού με τέτοια «ελεημοσύνη». Διαφορετικά, θα υποστηρίξουμε απλώς την αυταπάτη του ατόμου και έτσι θα τον καταστρέψουμε. Αλλά αν μας προσφέρεται βοήθεια από ένα άτομο που έχει μετανοήσει για τις άδικες πράξεις του από τις οποίες έχει πλουτίσει αλλά τώρα ζητά να εξιλεωθεί με αυτόν τον τρόπο, τότε φυσικά πρέπει να αποδεχτούμε τη θυσία του και να κάνουμε ό, τι είναι δυνατόν για την μεταστροφή του. Άλλωστε, το ίδιο έκανε και ο Κύριος με τον τελώνη Ζακχαίο.

Μπορούμε πάντοτε να είμαστε βέβαιοι για την καθαρότητα των ενεργειών μας; Μπορεί ακούσια να στερούμε κάτι από κάποιον; Εξάλλου όπως βλέπουμε αυτή η αμαρτία είναι τόσο διαδεδομένη σε μικρά πράγματα που δεν μπορούμε καν να την παρατηρήσουμε.

- Στην πραγματικότητα είναι εύκολο να διακρίνουμε στην καθημερινότητά μας την εκδήλωση της αμαρτίας της κλοπής όπως κάθε άλλη αμαρτία η οποία δεν πρέπει να παραβιάζει τις 10 εντολές. Μετά από προσεκτική ανάγνωση είναι εύκολο να καταλάβουμε ότι όλες οι εντολές μας καλούν να αγαπάμε τον Θεό και τον πλησίον μας. Και όταν ένα άτομο συνειδητοποιεί ότι υπάρχει αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπο, λαμβάνει την ευκαιρία να αξιολογήσει επαρκώς τις πράξεις του, τα συναισθήματά του και τις κινήσεις της ψυχής του. Λαμβάνει μια οδηγία από τον Θεό που του επιτρέπει να διακρίνει εάν ενεργεί αμαρτωλά ή δίκαια. Έτσι εάν δεν έχουμε αγάπη τότε αμαρτάνουμε έναντι του Θεού και έναντι των ανθρώπων, παραβιάζοντας τις εντολές μία από τις οποίες είναι το «ου κλέψεις».

Όλοι γνωρίζουν τη ρωσική φράση: "Όσο και να τρέφεται ο λύκος, εξακολουθεί να κοιτάζει προς το δάσος." Πιστεύετε ότι η μετάνοια σε παλιούς και καθ’ έξιν εγκληματίες μπορεί να υπάρχει;

«Η χριστιανική πίστη διδάσκει ότι αναμφισβήτητα υπάρχει. Ας θυμηθούμε τον ληστή που μετανόησε στο σταυρό την ύστατη ώρα, τη οσία Μαρία την Αιγυπτία, που άφησε την παλιά και γεμάτη ακολασία ζωή της και πόσα ακόμη παραδείγματα έχουμε στην εποχή μας. Και αυτό σημαίνει ότι ο Θεός καλεί κάθε άτομο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Εάν ο άνθρωπος ανταποκρίνεται και δεν απορρίπτει τη χάρη του Θεού, τότε μπορεί να βγει από οποιαδήποτε αμαρτωλή κατάσταση και να κριθεί άξιος της σωτηρίας.